Co miesiąc organizm każdej kobiety przygotowuje się na ciążę. Błona śluzowa macicy pogrubia się i oczekuje na przyjęcie zapłodnionego jajeczka. Jeżeli do zapłodnienia nie dojdzie, następuje naturalne złuszczenie się endometrium (nabłonka macicy) i wydalenie krwi oraz resztek błony śluzowej przez pochwę. Rozpoczyna się krwawienie z dróg rodnych, czyli menstruacja. Wydaje się zatem oczywiste, że w ciąży nie miesiączkujemy. Pierwszym z objawów ciąży jest brak okresu. Czy regularne okresy, mimo zapłodnienia są możliwe? Czy miesiączka w ciąży jest bezpieczny i kiedy niezwłocznie udać się do lekarza?
- „Miesiączka” w pierwszych miesiącach ciąży
- Przyczyny krwawienia i plamienia na początku ciąży
- Krwawienie po 20 tygodniu ciąży
- Jak postępować w przypadku krwawienia w ciąży – kiedy udać się do lekarza?
„Miesiączka” w pierwszych miesiącach ciąży
Już na samym początku słowo “miesiączka” w kontekście ciąży pojawia się w cudzysłowie. To dlatego, że miesiączka w ciąży nie jest możliwa. Nawet jeżeli kobieta krwawi w ciąży, w regularnych, przypominających cykl menstruacyjny, odstępach, z pewnością nie jest to typowy okres.
W momencie, gdy dochodzi do zapłodnienia i zagnieżdżenia jajeczka na ściance macicy, tradycyjna miesiączka nie ma prawa wystąpić, ponieważ nabłonek nie złuszcza się, a wręcz rozbudowuje. Niemniej jednak, nawet 30 % wszystkich ciężarnych krwawi w trakcie pierwszego trymestru. Krwawienie to często mylone jest z okresem i błędnie nazywane miesiączką w ciąży.
Przyczyny krwawienia i plamienia na początku ciąży
Przyczyny krwawienia na początku są różne – mniej lub bardziej poważne. Nie należy ich ignorować i każde trzeba zgłosić lekarzowi prowadzącemu. Do najczęstszych przyczyn plamienia należą:
- Implantacja zarodka, czyli zagnieżdżenie się zapłodnionego jajeczka w macicy następuje między 7 a 12 dniem od zapłodnienia. Dlatego paradoksalnie, w 1/3 wszystkich ciąż, pierwszym objawem zapłodnienia będzie krwawienie. Pojawia się ono w okolicach spodziewanej menstruacji, co wprowadza w błąd, sugerując, że nie jesteśmy w stanie błogosławionym. Krwawienie ma jednak zazwyczaj inny charakter niż tradycyjna miesiączka. Jest bezbolesne i raczej skąpe, nie pojawiają się skrzepy krwi. Najczęściej to niewielkie, bladoróżowe plamienie. Często nazywane jest fałszywą miesiączką.
- Krwawienie w terminie miesiączki – to nie okres w ciąży, a jednak u części pań pojawia się regularnie, w pierwszych 2-3 miesiącach ciąży. Może się zdarzyć, że w I trymestrze ciężarna krwawi, choć upławy są mniej obfite. Odpowiedzialne jest za to, złuszczanie się niewielkiej części błony śluzowej macicy, gdy łożysko jest jeszcze niewielkie i nie wypełnia całej jamy macicy. Taka „miesiączka” w ciąży nie jest niebezpieczna. W sporadycznych sytuacjach może powodować, że kobieta zorientuje się, że jest w ciąży dopiero w 3 miesiącu lub później.
- Stosunek seksualny oraz badanie lekarskie również mogą być przyczyną pojawienia się krwi na bieliźnie. W ciąży szyjka macicy jest mocno ukrwiona i rozpulchniona. Z łatwością może dojść do drobnych otarć, czy uszkodzeń wewnątrz pochwy. Plamienie jest zazwyczaj niewielkie i krótkotrwałe. Może pojawić się też drobny ból w podbrzuszu.
Bardziej poważne przyczyny krwawienia podczas ciąży to:
- Niski poziom progesteronu, który grozi poronieniem. Krwawienie o barwie jasnoczerwonej może być obfite lub skąpe. Niski poziom progesteronu może wynikać ze zmian hormonalnych zachodzących w ciele kobiety, ale niestety może skutkować poronieniem. Dlatego, w przypadku pojawienia się krwawienia, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który zazwyczaj zaleci odpoczynek i przyjmowanie progesteronu (np. Luteina), w celu podtrzymania ciąży. W razie potrzeby lekarz skieruje ciężarną do szpitala.
- Poronienie objawia się silnym bólem podbrzusza i pleców, skurczami macicy oraz krwawieniem. Samej krwi może być niewiele, ale zazwyczaj wydzielina jest obfita i plamienie trwa kilka dni. Dlatego bywa mylone z miesiączką. Upławy mogą mieć zabarwienie od mocno czerwonego do ciemnobrązowego. Do poronienia dochodzi najczęściej między 4 a 8 tygodniem ciąży.
- Ciąża pozamaciczna, to umieszczenie się zapłodnionego jajeczka poza macicą, najczęściej w jajowodzie. Jest to bardzo niebezpieczna sytuacja dla kobiety, zagrażająca jej życiu. Zawsze wymaga pomocy lekarskiej. Ciąży patologicznej niestety nie da się uratować. Dziecko nie ma możliwości, by prawidłowo rozwijać się poza macicą. Zaś kobiecie grozi pęknięcie jajowodu i krwotok. Dlatego, w razie zdiagnozowania ciąży pozamacicznej, stosowane jest łyżeczkowanie. Objawami będą wtedy: silny ból, zazwyczaj z jednej strony podbrzusza; brunatne krwawienie, nudności, omdlenie.
Krwawienie po 20 tygodniu ciąży
Na tym etapie ciąży krwawienia zdarzają się rzadziej niż na początku, ale zawsze wiążą się z zagrożeniem dla matki i dziecka. Do głównych przyczyn plamienia w drugiej połowie ciąży należy zaliczyć:
- Łożysko przodujące. Zdarza się częściej u matek, które rodziły już bliźnięta, albo przeszły więcej niż jeden poród. Łożysko nie umiejscawia się klasycznie przylegając do jednej ze ścianek macicy, tylko częściowo lub całkowicie przylega do wewnętrznego ujścia szyjki macicy. Głównym objawem jest bezbolesne krwawienie, które początkowo może mieć charakter niewielkich upławów. Z czasem może stać się bardziej obfite. W zależności od stopnia dojrzałości płodu, leczenie może wymagać hospitalizacji. W przypadku łożyska przodującego rozwiązanie zawsze następuje w drodze cesarskiego cięcia.
- Odklejenie się łożyska od ścianki macicy, w prawidłowo przebiegającej ciąży, następuje dopiero po urodzeniu dziecka. Jeżeli w ciąży pojawi się silny ból brzucha, któremu mogą towarzyszyć krwawe, ciemne upławy, należy udać się do szpitala. Może to oznaczać, że doszło do częściowego lub całkowitego odklejenia się łożyska. Jeżeli odklejenie jest niewielkie, po kilku dniach przyszła mama będzie mogła wrócić do normalnego funkcjonowania, ale z pewnością będzie musiała więcej odpoczywać. W przypadku poważnego odklejenia możliwe, że resztę ciąży trzeba będzie przeleżeć w szpitalu. Jeżeli dojdzie do całkowitego odklejenia łożyska ciąża jest niezwłocznie rozwiązana przez cesarskie cięcie.
- Poród przedwczesny, następuje między 22 a 38 tygodniem ciąży. Objawy są takie jak przy zwykłym, terminowym porodzie: skurcze macicy, bóle pleców i podbrzusza, a także krwawienie, które może być intensywne, ale mogą to być tylko wodniste upławy podbarwione krwią. Przedwczesny poród najczęściej jest efektem niewydolnej szyjki macicy albo zakażenia wewnątrzmacicznego. Do przedwczesnego porodu dochodzi również, gdy zbyt wcześnie pękają błony płodowe.
Niewielkie plamienie może także być efektem przemęczenia, czy podnoszenia ciężkich przedmiotów. Warto w ciąży zwolnić i więcej odpoczywać, aby nie stwarzać niebezpieczeństwa dla siebie i dla dziecka.
Na każdym etapie ciąży może dojść do krwawienia spowodowanego zmianami chorobowymi w obrębie dróg rodnych. Choroby szyjki macicy (w tym choroby nowotworowe), nadżerki, polipy, żylaki pochwy, czy infekcje bakteryjne, mimo że nie dotyczą bezpośrednio samej ciąży, nieleczone mogą zagrażać przyszłej mamie i dziecku. Ciąża nie chroni nas przed chorobami. Krwawienie będzie intensywnie czerwone i mogą się pojawić skrzepy. Ilość upławów będzie zależała od stopnia zmian chorobowych. Bardzo ważne jest, by ciężarna była przez cały okres ciąży pod opieką ginekologa, by wszelkie nieprawidłowości zostały zdiagnozowane możliwie najszybciej i zostało wprowadzone odpowiednie leczenie.
Jak postępować w przypadku krwawienia w ciąży – kiedy udać się do lekarza?
Jeżeli w ciąży zaczynamy krwawić jest to sygnał, by niezwłocznie udać się do lekarza. Miesiączka w ciąży nie może się pojawić, więc krwawienie z dróg rodnych zawsze będzie oznaczać coś niepokojącego. Lekarz oprócz zwykłego badania, przeprowadza także USG. Nawet jeżeli okaże się, że nie ma żadnego zagrożenia dla przyszłej mamy i jej dziecka, warto dowiedzieć się tego od lekarza.
Jeżeli natomiast, istnieje zagrożenie dla życia matki i dziecka, szybka interwencja lekarska w większości przypadków jest konieczna. Dlatego, nie należy zwlekać i udać się lekarza. Jeżeli oprócz krwawienia pojawiają się także inne niepokojące objawy wskazujące na poronienie, ciąże pozamaciczną albo przedwczesny poród, należy położyć się i wezwać karetkę. Pozycja leżąca pomaga je nieco zahamować.
Jeżeli w ciąży pojawi się niewielkie, krótkotrwałe plamienie np. po stosunku płciowym, a przyszła mama czuje się dobrze, można zrezygnować z wizyty u lekarza, ale należy obserwować swój organizm, czy nie pojawiają się żadne inne niepokojące objawy. O krwawych upławach należy wspomnieć w trakcie najbliższego spotkania z ginekologiem.
Kobiety w ciąży mogą krwawić z różnych powodów. Mimo, że krwawe, mogą to być upławy fizjologiczne, ale krwawienie może też zwiastować sytuację zagrażającą życiu przyszłej mamy i jej dziecka. Zawsze trzeba być czujnym, uważnie obserwować swój organizm i najlepiej być w stałym kontakcie z lekarzem prowadzącym ciążę.
Źródła:
– Murkoff H., Mazel S., W oczekiwaniu na dziecko, wyd. REBIS, 2010
– Korczyński J., Krwawienia w pierwszej połowie ciąży, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Klinika Medycyny Płodu i Ginekologii – http://a.umed.pl/pl/dydaktyka/ginekologia/Krwawienia_w_1_polowie_ciazy.ppt
– Szymusik I., Krwawienia/krwotoki w II połowie ciąży i w czasie porodu, Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM,
– praca zbiorowa, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące stosowania progesteronu w ginekologii i położnictwie, 2015
Autor:
Magda
„W momencie, gdy dochodzi do zapłodnienia i zagnieżdżenia jajeczka na ściance macicy, tradycyjna miesiączka nie ma prawa wystąpić, ponieważ nabłonek nie złuszcza się, a wręcz rozbudowuje.”
