12 tydzień ciąży to 10 tydzień życia dziecka. Trwa 3 miesiąc ciąży i okres płodowy, podczas którego rozwinięte już w większości narządy zaczynają podejmować swoje funkcje. Pod koniec pierwszego trymestru wiele kobiet cieszy się znacznie lepszym samopoczuciem (chociaż nie musi być to regułą) — mogą ustępować mdłości i wymioty, a uniesiona macica niweluje problem częstego oddawania moczu. Warto za to zwrócić szczególną uwagę na ryzyko związane z niedokrwistością oraz zadbać o dietę bogatą w cenne witaminy i minerały, zwłaszcza kwas foliowy, żelazo i witaminę B12. Około 12 tygodnia ciąży w pełni ukształtowane jest już łożysko — sprawdź, jak powstaje i jaką rolę pełni. Zobacz też, które badania są obowiązkowe w nadchodzących tygodniach, a które z nich warto wykonać, by poznać ryzyko wystąpienia u płodu różnego rodzaju wad.
- Jak rozwija się płód w 12 tygodniu ciąży?
- Jak wygląda płód w 12 tygodniu ciąży?
- Objawy w 12 tygodniu ciąży
- Łożysko: kiedy jest w pełni ukształtowane?
- Jaką funkcję pełni łożysko?
- Badania prenatalne w 12 tygodniu ciąży
Jak rozwija się płód w 12 tygodniu ciąży?
12 tydzień ciąży to 10 tydzień życia płodu. Trwa 3 miesiąc ciąży i okres płodowy, powoli zbliżamy się już do końca pierwszego trymestru. W tym momencie większość kluczowych narządów jest całkowicie wykształcona. Należą do nich m.in. serce, wątroba, układ moczowy, układ rozrodczy, twarz, kończyny czy aparat węchowy. Dalej dojrzewają i zaczynają stopniowo podejmować swoje funkcje lub się do tego przygotowują. Nadal nie doszło jeszcze jednak do całkowitego wykształcenia się mózgu, rdzenia kręgowego, oczu, aparatu słuchowego, przewodu pokarmowego oraz układu oddechowego1.
Warto wiedzieć, ze po zakończeniu tego tygodnia znacznie spadnie ryzyko poronienia, czyli zakończenia ciąży przed jej 22 tygodniem. Badania wskazują, że aż 80% poronień ma miejsce w ciągu pierwszych 12 tygodni ciąży2.
Warto wiedzieć
Prawa kobiety po poronieniu
Kobiecie, która poroniła, przysługują liczne prawa. Warto z nich skorzystać, pomogą bowiem zapewnić odpowiednie warunki do pożegnania dziecka oraz do tego, by spokoju powrócić do równowagi psychicznej i fizjologicznej po tej trudnej sytuacji. Pamiętajmy, że prawa te przysługują niezależnie od tego, na jakim etapie ciąży doszło do poronienia.
– Prawo do pochowania dziecka: ciało dziecka po poronieniu można pozostawić w szpitalu lub zdecydować się na pochówek. Do zorganizowania pochówku konieczne będzie odebranie ze szpitala tzw. karty martwego urodzenia. Na jej podstawie Urząd Stanu Cywilnego wydaje akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe. Kolejnym krokiem jest udanie się do wybranego domu pogrzebowego i zorganizowanie pochówku. Uwaga — pochówek dziecka nieochrzczonego jest dopuszczalny, ale konieczne będzie uzyskanie zgody proboszcza.
– Prawo do zasiłku pogrzebowego: w wysokości 4000 zł, wypłacanego po pogrzebie. By go otrzymać, należy dostarczyć do ZUS-u odpowiednie dokumenty m.in. akt urodzenia dziecka.
– Prawo do urlopu macierzyńskiego: w wymiarze 8 tygodni, ewentualnie do zasiłku w przypadku kobiet przebywających na urlopie macierzyńskim. Podstawą do uzyskania urlopu jest przedstawienie skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka.
* W przypadku bardzo wczesnej ciąży może pojawić się problem z uzyskaniem w szpitalu karty martwego urodzenia — ze względu na niemożność ustalenia płci dziecka. W takiej sytuacji konieczne będzie przeprowadzenie na własny koszt badań genetycznych, które pozwolą to ustalić. Jednocześnie mogą też pomóc w ustaleniu przyczyny poronienia.
* Urodzenie martwego dziecka należy zgłosić w Urzędzie Stanu Cywilnego w ciągu 3 dni. Akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe, jest jednocześnie aktem zgonu — nie wystawia się osobnego dokumentu. Jeśli jednak dziecko żyło chociażby przez kilka minut, wystawia się zarówno akt urodzenia, jak i akt zgonu.
Źródła: www.poronilam.pl, Lewicka Magdalena, Sulima Magdalena, Pyć Maria, Stawarz Barbara, Charakterystyka poronień i prawa przysługujące kobiecie po stracie ciąży, https://www.pum.edu.pl/__data/assets/file/0006/67227/59-01_123-129.pdf
W tym tygodniu jedną z najważniejszych zmian jest zanik fizjologicznej przepukliny pępowinowej.
Jama brzuszna jest już na tyle duża i rozwinięta, że może pomieścić jelita — od tej pory znajdują się jedynie w jej wnętrzu (wcześniej ich część znajdowała się w bliższej części pępowiny).
Między 11 a 14 tygodniem ciąży rozpoczyna się również produkcja moczu, który jest wydalany do płynu owodniowego. Umożliwia to odpowiednio już rozwinięta cewka moczowa. Jednocześnie w 12 tygodniu ciąży płód zaczyna połykać płyn owodniowy poprzez tzw. spontaniczny odruch połykania, który przygotuje go do samodzielnego oddychania w przyszłości. Część płynu trafia więc tym sposobem do jego przewodu pokarmowego. Produkty metabolizmu znajdujące się w krążeniu płodowym zostają następnie za pośrednictwem łożyska przekazane do krążenia matki3.
Kolejna zmiana dotyczy palców dłoni oraz stóp, na których w pobliżu płytek paznokciowych powstają charakterystyczne zagłębienia. To początek powstawania paznokci4. Płód porusza się już dosyć intensywnie, jednak ze względu na jego niewielkie wymiary, kobieta jeszcze tego nie odczuwa. Jest już możliwe określenie płci na podstawie zewnętrznych narządów płciowych. Nie jest to jednak na tym etapie zalecane — ze względu na ich małą wielkość bardzo prawdopodobna jest pomyłka.
1. Miller, Hanretty, Położnictwo ilustrowane, Libramed, Warszawa 2000 r.
2. Lewicka Magdalena, Sulima Magdalena, Pyć Maria, Stawarz Barbara, Charakterystyka poronień i prawa przysługujące kobiecie po stracie ciąży, https://www.pum.edu.pl/__data/assets/file/0006/67227/59-01_123-129.pdf
3. Moore, Persaud, Torchia, Embriologia i wady wrodzone, Elsevier Urban&Partner
4. Hieronim Bartel, Embriologia: podręcznik dla studentów, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 2012
Jak wygląda płód w 12 tygodniu ciąży?
W 12 tygodniu ciąży płód ma około 61 mm i waży mniej więcej 14 gramów. Długość jego stopy wynosi ok. 9 mm5. W tym momencie można już śmiało powiedzieć, ze przypomina miniaturowego człowieka. Głowa jest nada duża, jednak coraz bardziej owalna. Profil jest wyraźnie zarysowany — możemy bez trudu dostrzec nos oraz brodę. Możliwe jest też policzenie palców u dłoni oraz u stóp. Płód może się już dość intensywnie poruszać.
5. Moore, Persaud, Torchia, Embriologia i wady wrodzone, Elsevier Urban&Partner
Objawy w 12 tygodniu ciąży
Koniec pierwszego trymestru to moment, kiedy często zaczynają ustępować dolegliwości takie jak mdłości i wymioty. Zwykle kobieta staje się również spokojniejsza, stopniowo odzyskuje energię, a jej nastroje są nieco bardziej stabilne. Trzeba jednak podkreślić, że jest to kwestia indywidualna — wymienione dolegliwości mogą towarzyszyć ciężarnym jeszcze przez kilka tygodni.
W 12 tygodniu ciąży macica jest wielkości dużego grejpfruta. Jej powiększenie jest już wyczuwalne przez powłoki brzuszne. Jest to też moment, kiedy macica unosi się i przemieszcza do jamy brzusznej. Wiąże się to zwykle z ustąpieniem ucisku na pęcherz moczowy, a tym samym ze zniwelowaniem objawu częstego oddawania moczu.
Badanie wysokości dna macicy
Jest jedną z metod określania przybliżonego wieku ciąży — około 8 tygodnia ciąży dno macicy można wyczuć na wysokości spojenia łonowego, następnie stopniowo będzie się ono unosić, niemal do końca ciąży6. Pamiętajmy jednak, że nie jest to bardzo dokładny wskaźnik, ponieważ mogą wpływać na niego takie czynniki jak m.in. ilość płynu owodniowego czy otyłość kobiety7.
Pod koniec pierwszego trymestru kobieta może już odczuwać, że ubrania stają się na nią lekko ciasne. Może też przytyć ok. 1,5 kg. Jest to jednak w dużej mierze związane z zatrzymywaniem wody w organizmie, wzdęciami czy zmniejszoną perystaltyką układu pokarmowego.
W 12 tygodniu ciąży można zauważyć zmiany hematologiczne, polegające na spadku zawartości hemoglobiny w mililitrze krwi. Dzieje się tak dlatego, że pomimo zwiększenia całkowitej ilości hemoglobiny, wzrost objętości osocza jest jednak nieproporcjonalnie większy. Między 6 a 12 tygodniem ciąży objętość krwi wzrosła już o 10-15%, a od 8 do 10 tygodnia ciąży jednocześnie wzrastała liczba erytrocytów8. Chociaż niedokrwistość ciężarnych jest stanem fizjologicznym, należy pilnować, czy wartości nie spadają poniżej normy:
– hemoglobina powinna mieścić się w zakresie 11-15 g/dl,
– hematokryt (stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości całej krwi) powinien mieścić się w zakresie 37-47%.
Łagodna niedokrwistość nie jest groźna, jednak ta poważna może już spowodować pojawienie się wielu problemów m.in.:
– w przypadku matki: niewydolność serca, zaburzenia hormonalne, zaburzenia układu krzepnięcia, zwiększona podatność na zakażenia,
– w przypadku płodu: ograniczenie wzrostu wewnątrzmacicznego, wady rozwojowe, poronienie, zagrażający poród przedwczesny.
Najczęstszą przyczyną niedokrwistości w ciąży jest niedobór żelaza, kwasu foliowego lub witaminy B129. Dlatego tak istotne jest przyjmowanie kwasu foliowego już od pierwszych tygodni ciąży, a najlepiej jeszcze przed poczęciem. W czasie ciąży należy też spożywać dużo produktów zawierających żelazo, kwas foliowy i witaminy z grupy B (patrz ramka).
Około 12 tygodnia ciąży następuje szczytowe stężenie HCG, czyli ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej, we krwi kobiety. Od tego czasu jej poziom będzie powoli spadać. Zadaniem tego hormonu, który zwykle jako pierwszy „informuje” nas o tym, że doszło do zapłodnienia, było stymulowanie ciałka żółtego do produkcji progesteronu. Teraz rolę tę powoli przejmuje łożysko10.
Ze względu na stopniowe ustępowanie dolegliwości charakterystycznych dla początkowego etapu ciąży, a także na zmniejszenie się lęku o dziecko, wiele kobiet około 12 tygodnia ciąży może odczuwać chęć do podjęcia współżycia seksualnego. Wiązać się to może również z faktem występowania obfitej wydzieliny z narządów rodnych oraz z ich większym przekrwieniem, przez co kobieta staje się bardzo wrażliwa na dotyk. Warto podkreślić, że w niepowikłanej ciąży seks jest w pełni bezpieczny, zarówno dla matki, jak i dla dziecka.
Jakie są objawy niedokrwistości?
Na początku ciąży wykonuje się badania krwi, których wynik może sugerować niedokrwistość. Warto jednak uważnie obserwować swoje ciało, by potrafić szybko rozpoznać potencjalne objawy niedokrwistości. Oto przykładowe symptomy:
– kołatania serca,
– duszność wysiłkowa,
– bóle głowy,
– zmęczenie,
– blada skóra,
– obniżona aktywność oraz sprawność umysłowa,
– tachykardia, czyli przyspieszenie pracy serca.
W bardziej zaawansowanym stadium:
– zajady w kącikach ust,
– duża podatność na infekcje,
– zmiany w wyglądzie paznokci,
– wypadanie i łamliwość włosów,
– dolegliwości żołądkowe.
Źródło: dr hab. n. med. Dariusz Jasik, Niedokrwistość w ciąży, https://ginekologia2.wum.edu.pl/sites/ginekologia2.wum.edu.pl/files/niedokrwistosc_w_ciazy.pdf
Na tym etapie ciąży nadal pojawiają się takie dolegliwości jak:
– zaparcia,
– zgaga,
– powiększone i tkliwe piersi z przebarwieniami,
– skłonność do obrzęków i powstawania żylaków nóg,
– duszności i omdlenia,
– szybkie łapanie „zadyszki”,
– zmiany skórne.
Jakie produkty zawierają kwas foliowy, żelazo i witaminy z grupy B?
Te witaminy i minerały są niezwykle istotne przez okres całej ciąży. Warto regularnie spożywać produkty zawierające ich dużą ilość.
– Kwas foliowy: zielone warzywa np. szpinak czy brokuły, rośliny strączkowe, zboża, ekstrakt drożdżowy.
– Witaminy z grupy B: drób, mięso wołowe i wieprzowe, baranina, orzechy włoskie, orzechy pekan, orzechy ziemne, zboża, pieczywo pełnoziarniste, dorsz, jajka i nabiał, brukselka, kapusta, drożdże, ziarna sezamu, figi, banany, awokado, mango.
– Żelazo: czerwone mięso, jajka, suszone śliwki i rodzynki, morele, ziarna sezamu, wzbogacone żelazem płatki zbożowe, sardynki w puszce, tuńczyk w oleju.
Źródło: Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
6. prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich
7. Miller, Hanretty, Położnictwo ilustrowane, Libramed, Warszawa 2000 r.
8. prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich
9. dr hab. n. med. Dariusz Jasik, Niedokrwistość w ciąży, https://ginekologia2.wum.edu.pl/sites/ginekologia2.wum.edu.pl/files/niedokrwistosc_w_ciazy.pdf
10. prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich
Łożysko: kiedy jest w pełni ukształtowane?
Około 12-13 tygodnia ciąży łożysko jest już całkowicie ukształtowane, chociaż będzie jeszcze rosnąć aż do końca ciąży. Jego powstawanie jest złożonym i wieloetapowym procesem, rozpoczynającym się już w pierwszych dniach ciąży. Ten wyjątkowy narząd określa się jako matczyno-płodowy, ponieważ powstaje z dwóch struktur:
– doczesnej podstawowej, czyli części błony śluzowej macicy matki,
– kosmówki, będącej zewnętrzną błoną płodową.
Pierwszy etap powstawania łożyska ma miejsce zaraz po zagnieżdżeniu się zarodka w błonie śluzowej macicy, czyli ok. 7 dni po zapłodnieniu. Wtedy właśnie tworzy się trofoblast — jest to zewnętrzna warstwa komórek, które otaczają zarodek. W wyniku różnicowania się trofoblastu powstają:
– syncytiotrofoblast, który otaczać będzie kosmki łożyskowe i brać udział w oddzielaniu krwi matki od krwi płodu,
– cytotrofoblast, będący wewnętrzną warstwą trofoblastu.
Jednocześnie poważne zmiany zachodzą w ciele kobiety. Ma miejsce tzw. reakcja doczesnowa — podczas ciąży błonę śluzową macicy nazywamy doczesną lub błoną doczesnową. Dzieli się ona na reakcję doczesną:
– podstawową (możemy się też spotkać z terminem „doczesna podstawna”),
– torebkową,
– ścienną.
Syncytiotrofoblast rozrasta się, wnikając w doczesną podstawową, a w jego strukturze tworzą się charakterystyczne puste przestrzenie. Tam właśnie znajdować się będą tzw. przestrzenie międzykosmkowe łożyska. W nich krążyć będzie krew matki, oddzielona od krwi płodu za pomocą tzw. bariery łożyskowej.
Następnym etapem jest pojawienie się tzw. kosmków pierwotnych poprzez wnikanie komórek cytotrofoblastu do tworzących się wypustek syncytiotrofoblastu. W przypadku kosmków wtórnych mamy już do czynienia z wnikaniem do wypustek mezodermy pozazarodkowej — wytworzą się z niej wyspy naczyniowe oraz krwiotwórcze. Natomiast o najbardziej rozwiniętych kosmkach ostatecznych można mówić, gdy znajdują się w nich już płodowe naczynia krwionośne i krew. Krążenie krwi jest jednak możliwe dopiero po połączeniu się naczyń krwionośnych występujących w kosmkach z naczyniami krwionośnymi zarodka. Jest to moment, w którym zarodek przestaje odżywiać się poprzez dyfuzję, a zaczyna poprzez drogę krwionośną11.
Co to znaczy, że łożysko jest chemomonochorialne?
Chemomonochorialne, czyli krwiojednokosmówkowe — to określenie stosowane w opisie szczególnego rodzaju łożyska, w którym krew matki ma bezpośrednią styczność z kosmówką. Dzieje się tak m.in. w przypadku łożyska ludzkiego, ale również np. u królików czy szczurów.
Barierę łożyskową stanowi pojedyncza warstwa syncytiotrofoblastu, razem z komórkami zrębu kosmka i śródbłonkiem naczyń włosowatych kosmków.
Źródło: prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/hemochorial+placenta
W miarę rozwoju łożyska, kosmki wykształcają przypominającą drzewo strukturę
Większość z nich pływa swobodnie w matczynej krwi, a niektóre przytwierdzają się do matczynej tkanki. Zależność pomiędzy trofoblastem i krążeniem matki jest coraz silniejsza. Trofoblast powoli zagłębia się w tętnice spiralne matki, które znajdują się w powstałej przestrzeni międzykosmkowej. Przy prawidłowym rozwoju łożyska tętnice spiralne powinny ulec poszerzeniu, dzięki czemu krążenie matczyno-płodowe charakteryzuje się niskim oporem oraz dużym przepływem krwi, gwarantującym właściwy rozwój płodu. Nieprawidłowy przebieg tego etapu, polegającego na zagłębianiu się trofoblastu w tętnice spiralne, może skutkować wystąpieniem powikłań np. wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu.
Niezwykle ważnym elementem jest bariera łożyskowa, która w miarę rozwoju ciąży staje się coraz cieńsza, dzięki czemu transport składników odżywczych, metabolitów oraz tlenu jest łatwiejszy. Jednocześnie bariera łożyskowa pełni ważną funkcję ochronną, zapobiegając wnikaniu do krwioobiegu płodu np. infekcji czy szkodliwych substancji.
W pełni rozwinięte łożysko przypomina kształtem dysk o średnicy ok. 15-20 cm i grubości mniej więcej 2-3 cm. Do czasu porodu ważyć będzie ok. 500-600 gramów. W okolicy środkowej części łożyska przytwierdzony jest do niego sznur pępowinowy12.
11. prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich
12. Miller, Hanretty, Położnictwo ilustrowane, Libramed, Warszawa 2000 r.
Jaką funkcję pełni łożysko?
Łożysko pełni wiele ważnych funkcji, decydujących o prawidłowy wzroście i rozwoju zarodka, a potem płodu.
Jedną z nich jest wymiana gazowa oraz transport substancji odżywczych, a także usuwanie produktów przemiany materii płodu. Krew matki, znajdująca się w tętnicach spiralnych, przedostaje się do przestrzeni międzykosmkowej, zlokalizowanej między dolną a górną ścianą przestrzeni międzykosmkowej. Dokładniej rzecz ujmując, matczyna krew wytryskuje z tętnic, docierając do górnej ściany, a następnie płynie w dół, oblewając kosmki. W ten sposób natleniona krew dostaje się do krwioobiegu płodu. Ponieważ w kosmkach znajduje się bardzo duża ilość naczyń krwionośnych, a przepływ krwi w przestrzeni międzykosmkowej jest stosunkowo wolny, możliwe jest w tak krótkim czasie wniknięcie do krwioobiegu płodu tlenu i niezbędnych substancji odżywczych. Z kolei produkty uboczne płodu z przestrzeni międzykosmkowej zostają wchłonięte i odprowadzone przez matczyne żyły13.
Łożysko pełni też istotną funkcję, jeśli chodzi o wytwarzanie hormonów, zwłaszcza tych niezbędnych do podtrzymania ciąży. Są to m.in.:
– HCS: ludzka somatotropina kosmówkowa, nazywana również HPL, czyli laktogenem łożyskowym (poziom tego hormonu wzrasta przez całą ciążę, od 5 tygodnia wytwarzany jest przez łożysko),
– HCG: ludzka gonadotropina łożyskowa (hormon wytwarzany od wczesnej ciąży przez rozwijające się łożysko, szczytowe stężenie występuje ok. 12 tygodnia ciąży) ,
– Estrogeny (w trakcie ciąży 90% estrogenów ma formę wytwarzanego przez łożysko estriolu),
– Progesteron (do ok. 6-9 tygodnia ciąży za jego wytwarzanie odpowiedzialne jest ciałko żółte, później łożysko)14.
13, 14. Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
Badania prenatalne w 12 tygodniu ciąży
Miedzy 11 a 14 tygodniem ciąży wykonuje się zazwyczaj pierwsze badanie ultrasonograficzne. Należy jednak pamiętać, że jest to także czas na odbycie kolejnej wizyty u ginekologa, który przeprowadzi badanie wewnętrzne, dokona kontroli m.in. wagi ciała i ciśnienia tętniczego krwi. Wypisze również skierowanie na badanie moczu.
W 12 tygodniu ciąży można już wykonywać badania prenatalne, mające na celu wykrycie prawdopodobieństwa wystąpienia u płodu poważnych wad rozwojowych. Już od 11 tygodnia ciąży można wykonywać testy przesiewowe w kierunku zespołu Downa, zespołu Edwardsa czy zespołu Pataua:
– stężenie białka ciążowego A we krwi (PAPP-a),
– stężenie beta HCG we krwi,
– badanie przezierności karku płodu (NT) podczas USG.
Mniej więcej od 11 tygodnia ciąży można wykonywać również biopsję kosmówki. W trakcie tego badania pobiera się próbkę tkanki łożyska, aby zbadać chromosomy w jego komórkach (są one takie same jak w komórkach płodu). Jest to badanie inwazyjne, dlatego nie powinno się wykonywać go bez wyraźnego wskazania np. nieprawidłowych wyników badań przesiewowych. Najczęściej biopsję kosmówki stosuje się w celu wykluczenia:
– zespołu Downa,
– innych chorób o podłożu genetycznym np. anemii sierpowatej czy talasemii.
Jak przebiega biopsja kosmówki?
– Na początku przeprowadza się badanie USG, pozwalające na dokładne ustalenie, jak położone jest łożysko.
– Lekarz przeprowadza znieczulenie miejscowe, a następnie wprowadza cienką igłę do macicy, przez powłoki brzuszne.
– Za pomocą specjalnej igły, która zostaje wprowadzona z dala od pęcherza płodowego, pobiera się wycinek kosmków.
– Na wynik biopsji kosmówki trzeba poczekać ok. 72 godziny. Jest to jednak tylko wynik wstępny, ostateczny otrzymamy po ok. 10 dniach.
Czy biopsja kosmówki jest bezpieczna?
Badania inwazyjne zawsze niosą ze sobą pewne ryzyko, dlatego należy wykonywać je tylko, gdy są do tego poważne wskazania.
– Szacuje się, że ryzyko poronienia dotyczy około 1% kobiet, które poddają się biopsji kosmówki.
– W przypadku bardzo wcześnie wykonywanej biopsji kosmówki, istnieje ryzyko wystąpienia wad rozwojowych kończyn płodu.
– Ponieważ w kosmkach mogą czasem znaleźć się tzw. komórki mozaikowe, czyli rozwinięte nieprawidłowo, istnieje ryzyko zafałszowania wyniku. W takiej sytuacji wynik sugeruje wadę chromosomalną, chociaż tak naprawdę jej nie ma. Dlatego zawsze zalecane jest potwierdzenie takiego wyniku przez wykonanie dalszych badań diagnostycznych np. amniopunkcji.
Źródło: Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
Źródła:
– dr hab. n. med. Dariusz Jasik, Niedokrwistość w ciąży, https://ginekologia2.wum.edu.pl/sites/ginekologia2.wum.edu.pl/files/niedokrwistosc_w_ciazy.pdf
– prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich
– Hieronim Bartel, Embriologia: podręcznik dla studentów, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 2012
– Lewicka Magdalena, Sulima Magdalena, Pyć Maria, Stawarz Barbara, Charakterystyka poronień i prawa przysługujące kobiecie po stracie ciąży, https://www.pum.edu.pl/__data/assets/file/0006/67227/59-01_123-129.pdf
– https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/hemochorial+placenta
– Moore, Persaud, Torchia, Embriologia i wady wrodzone, Elsevier Urban&Partner
– Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
Autor:
Iza
„Między 11 a 14 tygodniem ciąży rozpoczyna się również produkcja moczu, który jest wydalany do płynu owodniowego.”
