35 tydzień ciąży to 33 tydzień życia płodowego. Trwa III trymestr i dobiega końca 8 miesiąc ciąży. Płód jest już całkowicie ukształtowany i właściwie gotowy do przyjścia na świat. Posiada docelowe proporcje ciała, a jego skóra stała się gładka, ze względu na zanik meszku płodowego. Na ciele płodu pozostaje jednak maź płodowa, która ułatwi mu przechodzenie przez kanał rodny matki. W ciągu najbliższego tygodnia lub dwóch może już dość do wstawienia się główki płodu. Jest to prawdopodobne zwłaszcza w przypadku kobiet, które jeszcze nie rodziły. Spowoduje to zmianę kształtu brzucha, ponieważ dno macicy wyraźnie się obniży; przyszłej mamie będzie też o wiele łatwiej oddychać.
Na tym etapie ciąży może ona również odczuwać coraz silniejsze i bardziej regularne skurcze, intensywne bóle pleców czy niepokój spowodowany zbliżającym się porodem. Dowiedz się, w jaki sposób można ocenić wstawienie się główki dziecka i czy jej niewstawienie jest powodem do niepokoju. Sprawdź też, jakie świadczenia z tytułu macierzyństwa Ci przysługują i co zrobić, by móc z nich skorzystać.
- Jak rozwija się płód w 35 tygodniu ciąży?
- Jak wygląda płód w 35 tygodniu ciąży?
- Objawy w 35 tygodniu ciąży
- Wstawienie się główki płodu: na czym polega?
- Opieka nad dzieckiem a praca zawodowa
Jak rozwija się płód w 35 tygodniu ciąży?
35 tydzień ciąży to 33 tydzień życia płodowego. Trwa III trymestr i kończy się 8 miesiąc ciąży, co oznacza, że do porodu pozostało zaledwie około 5 tygodni. W tym momencie płód jest już właściwie gotowy na poród. Chociaż im bliżej terminu do niego dojdzie, tym większa szansa, że dojrzałe będą np. płuca. Jednak poród w tym momencie nie niósłby już ze sobą poważnego zagrożenia.
Na tym etapie dziecko waży już zwykle ponad 2 kilogramy. Pod jego skórą, a także w okolicy organów brzusznych oraz mięśni gromadzi się tłuszcz. Co ciekawe, w tym momencie zazwyczaj płody płci męskiej są cięższe od płodów płci żeńskiej1.
Płuca płodu znajdują się w ostatniej fazie rozwoju. Przechodzą okres pęcherzykowy, który zakończy się między 3 a 8 rokiem życia dziecka2. Dzięki wytwarzaniu dużych ilości kortyzolu przez płód, możliwa jest wystarczająca produkcja surfaktantu. To właśnie odpowiednia ilość tej substancji sprawia, że po porodzie możliwe będzie samodzielne oddychanie3.
Dość dobrze rozwinięty jest już zwykle na tym etapie układ odpornościowy, ponieważ płód przejmuje przeciwciała pochodzące z krwi matki, co pozwala mu w miarę skutecznie chronić się przed infekcjami4.
W tym momencie główka dziecka ma już mniej więcej taką wielkość, jaką będzie miała w dniu porodu. Jest o wiele bardziej proporcjonalna w stosunku do reszty ciała niż na wcześniejszym etapie ciąży, jednak wciąż pozostaje jedną z największych części ciała. Jej obwód jest zbliżony do obwodu brzucha. Dlatego urodzenie główki dziecka jest zazwyczaj najtrudniejszym zadaniem podczas porodu. Bezpieczne przejście główki przez kanał rodny kobiety umożliwiają m.in. miękkie i niezespolone kości czaszki płodu — ta elastyczność sprawia, że mogą dopasować się do kształtu dróg rodnych kobiety.
Już niedługo — mniej więcej około 36 tygodnia ciąży — może dojść do tzw. wstawienia się główki płodu. Jego głowa obniży się, wchodząc w obręcz miednicy; będzie gotowa na poród. W przypadku kobiet, które już rodziły, główka wstawia się czasem dopiero tuż przed porodem5.
Na tym etapie ciąży meszek płodowy, pokrywający wcześniej całe ciało płodu, jest już właściwie niezauważalny. Jego pozostałości mogą znajdować się na plecach czy ramionach. Maź płodowa wciąż pokrywa skórę, ponieważ pomoże dziecku w bezpiecznym przejściu przez kanał rodny kobiety. U dzieci przenoszonych charakterystyczna jest często popękana czy przesuszona skóra, ze względu na brak ochronnej mazi płodowej w ostatnim okresie ich życia prenatalnego. Co ciekawe, ilość włosów na głowie jest w tym momencie kwestią indywidualną; u niektórych dzieci są one naprawdę długie, u innych są ledwie widoczne, cienkie i obecne w niewielkiej ilości6. Długie mogą być również paznokcie płodu, które pokrywają już opuszki palców. Często zdarza się, że dziecko podrapie się nimi podczas porodu, a nawet w życiu prenatalnym7. Dlatego w wyprawce dla noworodka znajdują się czasem delikatne rękawiczki-osłonki na dłonie dziecka, zabezpieczające je przed podrapaniem, zanim paznokcie zostaną przycięte.
Ze względu na mniejszą ilość miejsca w macicy płód porusza się nieco rzadziej, jednak nadal zaobserwować możemy stały wzorzec aktywności, czasem też ruchy płodu widoczne są przez powłoki brzuszne.
Pamiętajmy, że nagły spadek aktywności czy brak ruchów płodu przez dłuższy czas należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem.
1. Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
2. Moore, Persaud, Torchia, Embriologia i wady wrodzone, Elsevier Urban&Partner
3, 4, 5, 6. Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
7. Dr MacDougall Jane, Ciąża tydzień po tygodniu, MUZA SA, Warszawa 2009
Jak wygląda płód w 35 tygodniu ciąży?
W 35 tygodniu ciąży płód ma ok. 32 cm długości (CRL) i waży mniej więcej 2,5 kilograma8. Jest już w pełni ukształtowany, a głowa staje się proporcjonalna w stosunku do reszty ciała. Twarz posiada wyraźny profil, jest nieco bardziej zaokrąglona, z gładką skórą. W tym momencie powieki dość często otwierają się i zamykają, a na głowie w wielu przypadkach widoczne są dość długie i grube włosy (niektóre noworodki jednak nie mają ich prawie wcale).
W coraz ciaśniejszej dla siebie macicy płód przyjmuje skuloną pozycję — ręce i nogi są zwykle mocno zgięte i podkurczone. Możemy zauważyć długie paznokcie. Skóra płodu jest gładka, bez meszku płodowego, jednak nadal pokryta mazią płodową.
8. Lees Christopher, Reynolds Karina, McCartan Grainne, Ciąża. Przewodnik po dziewięciu najważniejszych miesiącach w życiu kobiety, Pascal 2005
Objawy w 35 tygodniu ciąży
W 35 tygodniu ciąży dno macicy znajduje się ok. 15 cm nad pępkiem, a tym samym ok. 35 cm powyżej spojenia łonowego9. Ze względu na bardzo duże rozmiary macicy wiele narządów znajdujących się wewnątrz jamy brzusznej jest mocno ściśniętych. Problemy z układem trawiennym czy złapaniem oddechu są na tym etapie ciąży zupełnie normalne. Spory kłopot mogą też sprawiać obrzęki, w szczególności kostek czy palców dłoni — są one najbardziej dokuczliwe latem, podczas upałów. Postarajmy się unikać pozostawania długo bez ruchu w pozycji siedzącej lub stojącej; jeśli mamy siedzącą pracę, róbmy sobie często przerwy na krótkie rozprostowanie nóg10.
Poważnym problemem może być bezsenność.
Sprzyjają jej takie dolegliwości jak potrzeba częstego oddawania moczu, niepokój, trudności z ułożeniem się w wygodnej pozycji spowodowane dużym brzuchem. Ponieważ płód jest zwykle najbardziej aktywny we wczesnych godzinach porannych, często może wybudzać matkę11. Wszystko to sprawia, że w ostatnich tygodniach ciąży wielu kobietom towarzyszy bardzo silne zmęczenie. Dlatego warto jak najwięcej odpoczywać i oszczędzać siły na poród.
W najbliższym czasie (najczęściej około 36 tygodnia ciąży) może dojść do wstawienia się główki dziecka, która obniży się w obręcz matczynej miednicy.
Spowoduje to zmianę kształtu brzucha — dno macicy nie będzie już znajdować się w najwyższym punkcie, a widocznie się obniży. Dobrą wiadomością jest to, że obniżenie dna macicy przyczyni się prawdopodobnie do zniwelowania niektórych ciążowych dolegliwości np. łatwiejsze powinno być oddychanie i jedzenie. Niestety obniżenie się dna macicy sprawi jednocześnie, że jeszcze silniejsze stanie się parcie na pęcherz moczowy, mogą też nasilić się bóle w obrębie miednic12.
W ostatnich tygodniach przed porodem część kobiet może zaobserwować dużą ilość śluzu pochwowego.
Ten objaw pojawił się już w II trymestrze, jednak niedługo przed porodem śluz może być lekko różowy bądź brązowawy, zwłaszcza po stosunku seksualnym. Dzieje się tak ze względu na zwiększony przepływ krwi w szyjce macicy oraz jej rozmiękczenie. Pamiętajmy jednak, że każde silniejsze plamienie, a tym bardziej krwawienie, powinno zostać szybko skonsultowane z lekarzem13.
Bielizna, którą warto kupić pod koniec ciąży
a ostatnim etapie ciąży warto zadbać o swoją wygodę. Podczas jej ostatnich tygodni możemy sięgnąć po komfortowe majtki dla ciężarnych, które w wygodny sposób obejmą duży brzuch, nie zwijając się czy nie ześlizgując.
Dobrym rozwiązaniem w przypadku wielu kobiet okazuje się specjalny pas ciążowy, który pomaga w podtrzymaniu brzucha, a tym samym łagodzi dokuczliwe bóle brzucha oraz dolnej części pleców. Pamiętajmy, że powinien on podtrzymywać brzuch, a nie go uciskać.
Warto też zadbać już o kupienie wygodnego biustonosza do karmienia. Takie staniki powinny znaleźć się w torbie spakowanej do szpitala. Dobrze jest skorzystać z pomocy profesjonalnej brafitterki, która pomoże w dobraniu właściwego rozmiaru — musimy pamiętać, że piersi napełnione mlekiem będą wyjątkowo duże i nabrzmiałe.
Źródło: Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
Wśród objawów mogących pojawić się w 35 tygodniu ciąży wymienić można także:
– dolegliwości trawienne, które mogą nieco ustąpić po wstawieniu się główki,
– wysiłkowe nietrzymanie moczu,
– zadyszkę, płytki oddech i ucisk na żebra (mogą zelżeć po wstawieniu się główki),
– skurcze Braxtona-Hicksa,
– zawroty głowy,
– żylaki, również hemoroidy,
– silne zmęczenie, uczucie ociężałości i zmienne nastroje,
– bóle pleców i miednicy,
– przebarwienia skórne i rozstępy,
– zespół cieśni nadgarstka14.
9. Curtis Glade B., Ciąża. 40 kolejnych tygodni, Amber, Warszawa 1997 r.
10. Dr MacDougall Jane, Ciąża tydzień po tygodniu, MUZA SA, Warszawa 2009
11. Dr Anderson John, Dr Boogert Tom, Dr Greg Kesby, O’Connor Janette, Dr Robertson Robert, Dr Scott Fergus, Kalendarz mojej ciąży, wydawnictwo Feeria
12, 13. Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
14. Objawy zebrane na podstawie wszystkich źródeł
Wstawienie się główki płodu: na czym polega?
W ostatnich tygodniach przed porodem dochodzi do tzw. wstawienia się główki płodu. Może to mieć miejsce już ok. 36 tygodnia ciąży.
– W przypadku kobiet, które rodzą po raz pierwszy, mięśnie macicy są mocno naprężone i wywierają duży nacisk na główkę płodu. Dlatego wstawienie się główki następuje zwykle wcześniej niż u wieloródek.
– W przypadku kobiet, które już rodziły, mięśnie macicy są rozciągnięte po poprzednim porodzie lub porodach, nieco zmienione może być też ustawienie kości miednicy. Powoduje to, że do wstawienia się główki płodu dochodzi zwykle później niż u pierworódek — czasami następuje to dopiero przed samym porodem15.
Ogólnie rzecz ujmując, termin „wstawienie” odnosić się może nie tylko do główki płodu, a do dowolnej części przodującej. Określa on, w jakim stosunku do kanału rodnego znajduje się część przodująca. Najczęściej zdarza się, że częścią przodującą jest główka — dlatego zazwyczaj słyszymy o „wstawieniu się główki”.
Jeśli płód znajduje się w położeniu główkowym, możemy mieć do czynienia ze wstawieniem:
– potylicy, kiedy punktem prowadzącym jest tylne ciemiączko,
– wierzchołka główki, kiedy punktem prowadzącym jest wierzchołek główki,
– czoła bądź twarzyczki.
Jeżeli płód znajduje się w położeniu miednicowym, możemy mieć do czynienia ze wstawieniem:
– pośladków,
– kolan,
– stópek16.
Wchód, czyli miejsce, przez które płód przedostaje się do kanału rodnego, ma poprzecznie owalny kształt. Z tego względu główka wstawia się szwem strzałkowym (szew biegnący wzdłuż czaszki od ciemiączka przedniego do potylicy) w wymiar poprzeczny wchodu, co pozwala minimalizować opór. Płód jest mobilizowany do tej czynności poprzez kurczenie się mięśniówki gładkiej macicy17.
O wstawieniu się główki możemy mówić, kiedy 3/5 jej wielkości przejdą przez obręcz miedniczną matki18. Używa się również terminu „ustalenie” — główka jest ustalona we wchodzie miednicy, kiedy jej punkt prowadzący będzie zlokalizowany na wysokości kolców kulszowych19. Punktem prowadzącym nazywamy tę część główki, która w danym momencie jest położona najniżej w drogach rodnych kobiety.
Oceny wstawienia główki płodu można dokonać podczas różnego rodzaju badań. Jest to bardzo ważna informacja, która pozwala określić, czy do porodu pozostało wiele czasu. Umożliwia też optymalne zaplanowanie porodu, w przypadku którego uwzględniona zostanie pozycja płodu.
W trakcie badania palpacyjnego brzucha możliwe jest stwierdzenie następujących sytuacji:
– główka płodu znajduje się wysoko: wtedy cała główka jest wyczuwalna w brzuchu kobiety,
– główka płodu jest niewstawiona: w tej sytuacji większa część główki jest wyczuwalna powyżej kości miednicy; czasami podaje się informacje, jaka część główki daje się wyczuć,
– główka płodu jest wstawiona: kiedy nad kością miedniczną można wyczuć mniejszą część główki; czasami główka jest głęboko wstawiona — np. gdy wyczuwalna w brzuchu jest zaledwie jej 1/520.
Podczas badania w zaawansowanej ciąży wykorzystuje się tzw. chwyty Leopolda.
– III chwyt Leopolda pozwala na ustalenie, jaka część ciała znajduje się nad wchodem miednicy.
– Wykonując chwyt IV, bada się przebieg procesu zstępowania części przodującej. O ustalonej główce możemy mówić, kiedy podczas tego zewnętrznego badania główka jest zupełnie lub prawie całkowicie niewyczuwalna21.
– Z kolei przy badaniu wewnętrznym główka płodu powinna uniemożliwiać dotarcie palcem do wewnętrznej powierzchni spojenia łonowego.
– Dodatkowo wykonanie V chwytu Leopolda pozwala stwierdzić, czy główka płodu wystaje ponad poziom spojenia łonowego. Pomaga to w diagnozowaniu niewspółmierności porodowej — w tej sytuacji miednica kobiety może okazać się zbyt mała do porodu pochwowego22.
Innym sposobem na dokonanie oceny stopnia wstawienia się główki płodu jest badanie przez pochwę — to rozwiązanie jest jednak obecnie stosowane dość rzadko. Wykorzystuje się je np. w celu:
– oceny wstawienia główki u kobiet ze znaczną nadwagą, która utrudnia dokonanie takiej oceny poprzez badanie palpacyjne brzucha,
– oceny procesu zejścia dziecka przez miednicę w trakcie porodu,
– dokonania dokładniejszej oceny pozycji dziecka w razie różnego rodzaju wątpliwości dotyczących wstawienia główki czy pozycji płodu23.
Dodatkowe badania okazują się czasem konieczne, jeżeli na kilka tygodni przed porodem u kobiety rodzącej po raz pierwszy nie doszło do wstawienia się główki. W tej sytuacji zazwyczaj przeprowadza się badanie USG. Pozwala ono stwierdzić lub wykluczyć istnienie przeszkód utrudniających bądź uniemożliwiających ten proces jak np.:
– niskie położenie łożyska,
– cysta jajnika,
– mięśniaki macicy,
– zbyt mała miednica matki.
Czasami okazuje się, że dziecko nie będzie w stanie pokonać takiej znajdującej się w drogach rodnych przeszkody — wtedy konieczne będzie wykonanie cesarskiego cięcia24. Bardzo często jednak na wstawienie się główki wystarczy po prostu dłużej poczekać.
Bardzo często kobiety same są w stanie stwierdzić, że doszło do wstawienia się główki — choć oczywiście taką teorię musi potwierdzić specjalista. Objawem ustalenia główki jest wyraźne obniżenie brzucha, dzięki któremu kobiecie łatwiej jest oddychać czy jeść znów nieco większe porcje jedzenia bez problemów ze zgagą. Jednocześnie zauważyć można ucisk na pochwę oraz pęcherz, co może przyczynić się do częstszego oddawania moczu, a nieraz także do uczucia dyskomfortu — zwłaszcza gdy główka płodu się porusza. Warto wiedzieć, że wstawienie się główki to naprawdę dobra wiadomość, ponieważ w tej sytuacji prawie zawsze możliwy jest poród waginalny. Pamiętajmy jednak, że balotująca, czyli niewstawiona główka, nadal nie musi wykluczać porodu siłami natury25.
Czym jest niewspółmierność matczyno-płodowa?
O niewspółmierności matczyno-płodowej, nazywanej też dysproporcją matczyno-płodową bądź dysproporcją główkowo-miednicową, mówimy w przypadku zbyt małej miednicy u matki, która nie pozwala na prawidłowe wstawienie się główki do kanału rodnego.
Taka sytuacja nie występuje często, jednak jest zwykle wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia. Warto pamiętać, że wystąpienie niewspółmierności matczyno-płodowej nie musi być związane z drobną budową kobiety — dużą rolę odgrywa tu również wielkość płodu.
Wyróżniamy całkowitą dysproporcję matczyno-płodową, która uniemożliwia przejście płodu przez kanał rodny, a także względną dysproporcję, przy której w optymalnych warunkach kobieta mogłaby urodzić drogą pochwową, jednak nie jest to możliwe z powodu niewłaściwego ułożenia płodu oraz nieodpowiedniego wstawienia jego główki, bądź też przez zmniejszenie przestrzeni w kanale rodnym np. przez mięśniaki.
Źródło: Gabbe Steven G., Niebyl N. Jennifer, Simpson Joe Leigh i inni, Położnictwo. Ciąża prawidłowa i powikłana, tom I, Edra Urban & Partner 2014
15. Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
16, 17. Lipa Michał, Poród fizjologiczny, https://skn-starynki.wum.edu.pl/sites/skn-starynki.wum.edu.pl/files/porod_fizjologiczny.pdf
18. Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
19. Poród prawidłowy, http://perinatologia.umed.pl/wp-content/uploads/2016/10/Prezentacja-poro%CC%81d-prawid%C5%82owy-dla-Studento%CC%81w.pdf
20. Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
21. Poród prawidłowy, http://perinatologia.umed.pl/wp-content/uploads/2016/10/Prezentacja-poro%CC%81d-prawid%C5%82owy-dla-Studento%CC%81w.pdf
22. Poród prawidłowy, http://perinatologia.umed.pl/wp-content/uploads/2016/10/Por%C3%B3d-prawid%C5%82owy.pdf
23, 24. Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
25. dr Stone Joanne, dr Eddleman Keith, Duenwald Mary, Ciąża dla bystrzaków, Helion 2007
Opieka nad dzieckiem a praca zawodowa
W ostatnich tygodniach ciąży część kobiet odczuwa silne zmęczenie i woli zrezygnować z pracy zawodowej, by wypocząć i przygotować się do porodu. Jeśli nawet nie jesteśmy wśród nich i chcemy pracować do końca ciąży, warto zawczasu przemyśleć kwestię powrotu do pracy po porodzie. Jak długo chcemy pozostać przy dziecku? Czy opieką nad nim planujemy podzielić się z partnerem? Na jakie wsparcie od państwa możemy liczyć? Poniżej najważniejsze informacje dotyczące praw świeżo upieczonych rodziców.
Istnieje kilka rodzajów urlopów, z których mogą skorzystać rodzice:
– macierzyński, który jest obowiązkowy,
– rodzicielski,
– ojcowski,
– wychowawczy26.
Świeżo upieczone mamy możemy podzielić na trzy grupy. Pierwsza z nich to kobiety zatrudnione na umowę o pracę, którym urlop macierzyński i zasiłek macierzyński przysługują niejako automatycznie. Druga grupa to kobiety niebędące pracownikami (np. prowadzące własną działalność gospodarczą czy pracujące na umowę zlecenie), które opłacają dobrowolne składki na ubezpieczenie chorobowe i w związku z tym również mogą korzystać z tzw. świadczeń z tytułu macierzyństwa. Trzecia grupa to kobiety nieuprawnione do pobierania zasiłku macierzyńskiego, a więc m.in. kobiety bezrobotne, studentki, czy też kobiety niebędące pracownikami i nieposiadające dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Warto wiedzieć, że takie osoby skorzystać mogą ze specjalnych świadczeń rodzicielskich.
Za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego oraz ojcowskiego przysługuje tzw. zasiłek macierzyński. Podstawę jego wymiaru w przypadku pracowników stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych, które poprzedzają miesiąc zaprzestania pracy. W przypadku osób niebędących pracownikami jest to przeciętny miesięczny przychód ubezpieczonego w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających moment powstania niezdolności do pracy27.
Podstawowym urlopem należnym rodzicom jest obowiązkowy urlop macierzyński.
Obecnie jego długość wynosi łącznie 20 tygodni. Po porodzie konieczne jest wykorzystanie minimum 14 tygodni urlopu macierzyńskiego — kobieta nie ma możliwości nieskorzystania z tej okazji. Uwaga! W przypadku urodzenia większej liczby dzieci przy jednym porodzie czas urlopu macierzyńskiego się wydłuża. Przy dwójce dzieci wynosi 31 tygodni, przy trójce – 33 tygodnie, przy czwórce – 35 tygodni, przy piątce lub większej liczbie dzieci – 37 tygodni.
– Matka może zrezygnować z pozostałych 6 tygodni urlopu i wrócić do pracy tylko wtedy, jeśli ojciec dziecka jest ubezpieczony i zdecyduje się na „przejęcie” reszty urlopu.
– Istnieje również możliwość wzięcia urlopu macierzyńskiego jeszcze przed porodem, w wymiarze do 6 tygodni.
– Ten rodzaj urlopu jest płatny — otrzymujemy zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy jego wymiaru.
– Jak widać, ojciec dziecka również może korzystać z urlopu macierzyńskiego, o ile jest ubezpieczony. Przejmuje on również urlop w pewnych szczególnych sytuacjach np. gdy matka porzuci dziecko, umrze, czy też nie jest w stanie zajmować się dzieckiem, a była pracownikiem lub posiadała dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. W większości z wymienionych sytuacji ojciec ma prawo do urlopu macierzyńskiego także wtedy, kiedy matka nie pracowała i nie ma ubezpieczenia.
– Co więcej, jeśli matka dziecka przebywa w szpitalu, z części jej urlopu może skorzystać nie tylko ojciec, ale też np. dziadkowie czy inne osoby z rodziny (jeżeli są ubezpieczeni)28.
Urlop ojcowski a urlop „tacierzyński”
Wiele osób traktuje zamiennie określenie „urlop ojcowski” i „urlop tacierzyński”. Warto wiedzieć, że chodzi tak naprawdę o dwa różne urlopy.
– Urlopem tacierzyńskim nazywa się potocznie część urlopu macierzyńskiego, którą wykorzystuje ojciec dziecka: jego długość jest uzależniona od tego, jaką część urlopu wykorzysta matka.
– Urlop ojcowski to osobne świadczenie, z którego może skorzystać ojciec dziecka: jego długość wynosi 2 tygodnie.
Źródło: Prawo pracy dla rodziców, http://www.fundusze20072013.malopolska.pl/mrpo/Lists/Szkolenia/Attachments/162/PrawoPracyDlaRodzicow_EBook_v3.pdf
Kolejną opcją jest urlop rodzicielski, który stanowić może swego rodzaju przedłużenie urlopu macierzyńskiego.
Trwa on 32 tygodnie przy urodzeniu jednego dziecka bądź 34 tygodnie przy większej liczbie urodzonych za jednym razem dzieci.
– Prawo do urlopu rodzicielskiego mają nie tylko rodzice biologiczni, ale też rodzice adopcyjni czy przyszli rodzice adopcyjni.
– Podstawą do skorzystania z możliwości wzięcia urlopu rodzicielskiego jest posiadanie umowy o pracę, zatrudnienie na podstawie powołania, wyboru bądź spółdzielczej umowy o pracę.
– Jeśli zdecydujemy się na urlop rodzicielski, mamy do wyboru kilka opcji. Możemy wykorzystać go w całości przez jedną osobę, bądź też dzielić się opieką nad dzieckiem. Istnieje też możliwość wzięcia urlopu rodzicielskiego przez oboje rodziców jednocześnie, jednak wtedy będziemy go mieli tylko 16 tygodni.
– Ten rodzaj urlopu jest płatny. Podczas pierwszych 6 tygodni otrzymujemy zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku, a w kolejnych w wysokości 60% podstawy wymiaru zasiłku.
– Jeżeli chcemy korzystać z urlopów przysługujących rodzicom bez przerwy przez cały rok, czyli wykorzystać urlop rodzicielski od razu po macierzyńskim, możemy zadeklarować to do 21 dni po porodzie i otrzymywać zasiłek w wysokości 80% przez cały ten okres.
– Nie musimy jednak wykorzystywać całego urlopu rodzicielskiego na raz. Istnieje możliwość podzielenia go na maksymalnie 4 części — każda z nich powinna mieć minimum 8 tygodni. Aż 16 tygodni możemy zostawić sobie na później — należy wykorzystać je maksymalnie do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 rok życia29.
Zasiłek macierzyński a prowadzenie własnej firmy
Urlop macierzyński oraz związany z nim zasiłek macierzyński są zagwarantowane przy umowie o pracę. Co jednak, jeśli kobieta prowadzi własną działalność gospodarczą?
– W przypadku prowadzenia własnej działalności warunkiem korzystania z tzw. świadczeń z tytułu macierzyństwa jest opłacanie dobrowolnych składek chorobowych. Pamiętajmy o wpłacaniu ich w terminie.
– Przy świadczeniach macierzyńskich nie obowiązuje tzw. okres wyczekiwania, nie ma więc znaczenia, kiedy kobieta zgłosi się do ubezpieczenia chorobowego. Musi to jednak uczynić przed porodem, ponieważ zasiłek macierzyński przysługuje kobiecie, która urodziła (lub przyjęła) dziecko w okresie objęcia ubezpieczeniem chorobowym.
– Okres trwania świadczenia oraz jego wysokość są takie same jak w przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę, podstawę wymiaru stanowi — zamiast przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia — przeciętny miesięczny przychód.
Źródło: http://www.zus.pl
Następnym rodzajem urlopu dla rodziców jest urlop wychowawczy. W odróżnieniu od pozostałych, wymienionych wyżej urlopów, jest on bezpłatny.
– Do urlopu wychowawczego na opiekę nad dzieckiem mamy prawo, jeśli jesteśmy zatrudnieni minimum 6 miesięcy.
– Urlop wychowawczy można wykorzystać do czasu ukończenia przez dziecko 6 roku życia.
– Czas trwania urlopu wychowawczego wynosi do trzech lat. Możemy wykorzystać go w 5 częściach30.
Ostatnim rodzajem urlopu dla rodziców jest urlop ojcowski, z którego może skorzystać ojciec dziecka posiadający ubezpieczenie.
– Urlop ojcowski wykorzystuje się do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia. Możemy wziąć go jednorazowo lub w dwóch częściach — łącznie wynosi 2 tygodnie.
– Aby otrzymać urlop ojcowski, konieczne jest przygotowanie pisemnego wniosku i zgłoszenie takiego zamiaru co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem urlopu; taki wniosek musi zostać uwzględniony przez pracodawcę.
– Urlop ojcowski jest płatny w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Warto pamiętać, że jeżeli nie mamy możliwości skorzystania z urlopów dla rodziców, a tym samym nie posiadamy prawa do zasiłku macierzyńskiego, możemy skorzystać ze świadczenia rodzicielskiego, które wynosi 1000 zł miesięcznie.
Okres pobierania świadczenia jest uzależniony od tego, ile dzieci urodziło się przy porodzie. W przypadku:
– jednego dziecka: 52 tygodnie,
– dwojga dzieci: 65 tygodni,
– trojga dzieci: 67 tygodni,
– czwórki dzieci 69 tygodni,
– piątki lub większej ilości dzieci 71 tygodni.
Wysokość świadczenia rodzicielskiego jest niezależna od wysokości dochodów, a otrzymana kwota nie jest opodatkowana. Ze świadczenia możemy skorzystać po złożeniu wniosku w urzędzie gminy — mamy na to czas do 3 miesięcy po porodzie. Jeśli się spóźnimy, świadczenie będzie wypłacane dopiero od momentu złożenia wniosku, nie od porodu31.
Co zrobić, jeśli chcemy skorzystać z urlopów dla rodziców?
– W przypadku urlopu macierzyńskiego nie jest potrzebne składanie żadnego wniosku. Jedynym wymogiem jest dostarczenie pracodawcy skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka. W przypadku korzystania z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego — zaniesienie skróconego odpisu aktu urodzenia do ZUS.
– Kiedy ojciec chce przejąć urlop macierzyński od matki, musi złożyć odpowiedni wniosek — dopiero wtedy kobieta może wrócić do pracy.
– Jeżeli planujemy urlop rodzicielski, konieczne jest złożenie wniosku do 21 dni przed jego planowanym rozpoczęciem. Jeżeli zamierzamy z niego zrezygnować (lub tylko z jego części), ustalmy to z pracodawcą.
– Wniosek o urlop ojcowski powinno się złożyć minimum 7 dni przed jego planowanym rozpoczęciem.
– W przypadku urlopu wychowawczego obowiązuje termin składania wniosku do 21 dni przed jego planowanym rozpoczęciem.
Źródło: https://ksiegowosc.infor.pl
Oprócz wymienionych wyżej świadczeń, każdy pracownik ma też prawo do urlopu okolicznościowego z okazji narodzin dziecka. Są to dwa dni wolne od obowiązku świadczenia pracy. Aby z niego skorzystać, należy złożyć odpowiedni wniosek. Skorzystanie z tego prawa nie wpływa na wysokość wynagrodzenia.
26. https://ksiegowosc.infor.pl
27. http://www.zus.pl
28, 29, 30, 31. https://ksiegowosc.infor.pl
Źródła:
– Curtis Glade B., Ciąża. 40 kolejnych tygodni, Amber, Warszawa 1997 r.
– Źródło: Gabbe Steven G., Niebyl N. Jennifer, Simpson Joe Leigh i inni, Położnictwo. Ciąża prawidłowa i powikłana, tom I, Edra Urban & Partner 2014
– Lees Christopher, Reynolds Karina, McCartan Grainne, Ciąża. Przewodnik po dziewięciu najważniejszych miesiącach w życiu kobiety, Pascal 2005
– Lipa Michał, Poród fizjologiczny, https://skn-starynki.wum.edu.pl/sites/skn-starynki.wum.edu.pl/files/porod_fizjologiczny.pdf
– Dr MacDougall Jane, Ciąża tydzień po tygodniu, MUZA SA, Warszawa 2009
– Moore, Persaud, Torchia, Embriologia i wady wrodzone, Elsevier Urban&Partner
– Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016
– dr Stone Joanne, dr Eddleman Keith, Duenwald Mary, Ciąża dla bystrzaków, Helion 2007
– Poród prawidłowy, http://perinatologia.umed.pl/wp-content/uploads/2016/10/Prezentacja-poro%CC%81d-prawid%C5%82owy-dla-Studento%CC%81w.pdf
– Poród prawidłowy, http://perinatologia.umed.pl/wp-content/uploads/2016/10/Por%C3%B3d-prawid%C5%82owy.pdf
– Prawo pracy dla rodziców, http://www.fundusze20072013.malopolska.pl/mrpo/Lists/Szkolenia/Attachments/162/PrawoPracyDlaRodzicow_EBook_v3.pdf
Autor:
Patrycja
„Dodatkowe badania okazują się czasem konieczne, jeżeli na kilka tygodni przed porodem u kobiety rodzącej po raz pierwszy nie doszło do wstawienia się główki.”
