Kiedy i gdzie zrobić badania prenatalne

Głównym celem diagnostyki prenatalnej jest odpowiednio wczesne wykrycie nieprawidłowości w rozwoju płodu oraz, o ile to możliwe, rozpoczęcie leczenia dziecka znajdującego się jeszcze w brzuchu mamy. Rodzaj zalecanego badania prenatalnego, zarówno inwazyjnego jak i nieinwazyjnego, zależy od wieku kobiety, wieku ciąży oraz indywidualnych przesłanek. Sprawdź kiedy zrobić badania prenatalne, również to gdzie można wykonać takie badania oraz jakie inne badania zalecane są kobietom spodziewającym się dziecka.

1. Czy wiek ciąży wpływa na rodzaj badań prenatalnych?
2. Kalendarz badań prenatalnych
3. Gdzie można wykonać badania prenatalne?
4. Czy wszystkie placówki realizują program badań prenatalnych refundowanych przez NFZ?
5. Pozostałe badania obowiązkowe i zalecane kobietom spodziewającym się dziecka

 

Czy wiek  ciąży wpływa na rodzaj badań prenatalnych?

Wiek ciąży jest kluczowym czynnikiem, który warunkuje przeprowadzenie określonego rodzaju badania przesiewowego i/lub diagnostycznego. Dlatego zanim lekarz ginekolog wykona jakiekolwiek badanie prenatalne konieczne jest dokładne ustalenie wieku ciąży, a tym samym momentu w którym doszło do zapłodnienia. Moment ten, najczęściej, wyliczany jest na podstawie daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki lub za pomocą badania ultrasonograficznego, które na podstawie analizy wymiarów oraz wagi płodu podaje jego przybliżony wiek (np. 10 tygodni i 4 dni).

Warto wiedzieć
Pierwszy dzień ostatniej miesiączki służy także do określenia przewidywanego terminu porodu. Rzeczywisty termin porodu może jednak nastąpić na około dwa tygodnie wcześniej lub później, ze względu na dokładny dzień zapłodnienia (którego kobieta nie zna – termin zapłodnienia nie musi pokrywać się z datą stosunku seksualnego i może mieć miejsce nawet kilka dni po nim).

Przeczytaj także: Sprawdź który to tydzień, miesiąc, trymestr ciąży – niezawodny kalkulator

Kalendarz badań prenatalnych

Ważne
Większość badań prenatalnych wykonywana jest w pierwszym i drugim trymestrze ciąży.

Pierwszy trymestr ciąży:

• genetyczne badanie ultrasonograficzne – między 10. a 13. tygodniem i 6. dniem ciąży – badanie nieinwazyjne
• test PAPP-A – między 10. a 13. tygodniem i 6. dniem ciąży (test PAPP-A wykonuje się zwykle razem z prenatalnym badaniem ultrasonograficznym) – badanie nieinwazyjne
• przepływ przez zastawkę trójdzielną oraz przepływ w obrębie przewodu żylnego – w 12. lub 13. tygodniu ciąży – również badanie nieinwazyjne.

Drugi trymestr ciąży:

• anatomiczne badanie ultrasonograficzne – między 18. a 22. tygodniem ciąży – badanie nieinwazyjne
• test potrójny – miedzy 14. a 20. tygodniem ciąży – badanie nieinwazyjne
• amniopunkcja – między 13. a 19. tygodniem ciąży – badanie inwazyjne
• kordocenteza – po 18. tygodniu ciąży – badanie inwazyjne
• fetoskopia – pomiędzy 18. a 20. tygodniem ciąży – badanie inwazyjne.

Warto wiedzieć
Decydując się na test zintegrowany, przyszła mam poddawana jest badaniu dwukrotnie – test PAPP-A wykonywany jest w pierwszym trymestrze ciąży, natomiast test potrójny wykonywany jest w drugim trymestrze.

Trzeci trymestr ciąży:

• profil biofizyczny płodu – badanie wykonywane po 32. tygodniu ciąży – badanie nieinwazyjne

Profil biofizyczny płodu to badanie składające się z dwóch części, pierwsza z nich, to tzw. test nie stresowy polegający na zmierzeniu czynności serca płodu (badanie trwa około 30 minut), druga część badania do badanie ultrasonograficzne podczas którego weryfikowane jest pięć biofizycznych parametrów dziecka: napięcie mięśniowe, czynności serca, ruchy płodu oraz ilość płynu owodniowego, które zostają poddane ocenie (wynik prawidłowy – 2 punkty, wynik nieprawidłowy 0 pkt. W rezultacie ogólna liczba punktów określa dalsze postępowanie i ewentualną diagnostykę).

• badanie NST – badanie wykonywane po 32. tygodniu ciąży – badanie nieinwazyjne

Warto wiedzieć
Badanie trwa około 30 minut, w jego trakcie lekarz ginekolog, za pomocą specjalnych pasów założonych na brzuchu przyszłej mamy, mierzy czynności serca płodu oraz bada skurcze. Bez wątpienia przesłanką do wykonania badania NST jest brak wyczuwania ruchów dziecka lub nagła zmiana w częstotliwości jego ruchów (tendencja malejąca).

• posiew z pochwy w kierunku paciorkowców – tzw. badanie GBS – między 35. a 37. tygodniem ciąży – badanie nieinwazyjne

Warto wiedzieć
Badanie polega na pobraniu próbki wymazu z pochwy i przesłaniu go do laboratorium w celu analizy pod kątem wirusa paciorkowca. W przypadku wyniku pozytywnego zaleca się przeprowadzenie dożylnej antybiotykoterapii w trakcie trwania porodu.

Gdzie można wykonać badania prenatalne?

Badania prenatalne przesiewowe oraz diagnostyczne można wykonać w państwowych jak również i niepublicznych placówkach medycznych.

Ważne
Nie wszystkie placówki prowadzą pełną diagnostykę prenatalną, a tym samym mają w swojej ofercie badania prenatalne. Ważne, ze względu na ściśle określony czas badań, aby odpowiednio wcześnie znaleźć placówkę, w której będziemy mogły wykonać badania.

Czy wszystkie placówki realizują program badań prenatalnych refundowanych przez NFZ?

Niestety nie. W Polsce działa około 80 placówek medycznych umożliwiających przeszłej mamie wykonanie badań prenatalnych refundowanych przez NFZ. Dokładny wykaz, z podziałem na województwa można znaleźć w internecie. Warto także zasięgnąć informacji bezpośrednio w placówkach medycznych znajdujących się w naszej okolicy.

Przeczytaj także: Jakie są koszty badań prenatalnych?

Pozostałe badania obowiązkowe i zalecane kobietom spodziewających się dziecka

7.- 9. tydzień ciąży:

• badanie ginekologiczne wewnętrzne
• pomiar ciśnienia
• określenie BMI
• badanie piersi
• ocena pH wydzieliny z pochwy – badanie obowiązkowe
• grupa krwi oraz Rh
• anty RG (przeciwciała odpornościowe)
• morfologia
• badanie moczu
• przeciwciała różyczki – badanie obowiązkowe
• poziom cukru na czczo
• przeciwciała toksoplazmozy – badanie obowiązkowe
• cytologia
• również przeciwciała HIV – badanie obowiązkowe

11. – 14. tydzień ciąży:

• badanie moczu
• badanie USG
• pomiar ciśnienia
• badanie ginekologiczne wewnętrzne
• również ocena pH wydzieliny z pochwy – badanie obowiązkowe

15. – 20. tydzień ciąży:

• anty Rh (przeciwciała odpornościowe) – badanie obowiązkowe
• morfologia
• badanie moczu
• HBs
• pomiar ciśnienia
• waga ciała
• również ocena pH wydzieliny z pochwy – badanie obowiązkowe

21. – 32. tydzień ciąży:

• anty Rh (przeciwciała odpornościowe) – po 27. tygodniu ciąży
• morfologia krwi
• badanie moczu – dwukrotnie: przed 27. i po 27. tygodniu ciąży
• przeciwciała toksoplazmozy – przed 27. tygodniem ciąży, jeżeli występują przesłanki
• badanie USG – dwukrotnie: przed 27. i po 27. tygodniu ciąży
• pomiar ciśnienia
• waga ciała
• ocena pH wydzieliny z pochwy – badanie obowiązkowe: dwukrotnie: przed 27. i po 27. tygodniu ciąży
• również ocena ruchliwości płodu przez przyszłą mamę – na bieżąco

33. – 39. tydzień ciąży:

• morfologia krwi – przed 38. tygodniem ciąży
• badanie moczu
• odczyn Wassermanna – przed 38. tygodniem ciąży
• pomiar ciśnienia
• waga ciała
• badanie piersi – badanie obowiązkowe: przed 38. tygodniem ciąży
• ocena pH wydzieliny z pochwy – badanie obowiązkowe: dwukrotnie: przed 38. i po 38. tygodniu ciąży
• tętno płodu
• również ocena ruchliwości płodu przez przyszłą mamę – na bieżąco.

Dokładnymi terminami badań prenatalnych oraz placówkami medycznymi, które posiadają w swojej ofercie diagnostykę prenatalną, warto zainteresować się już na początku ciąży. Bez wątpienia pozwoli to przyszłej mamie uniknąć niepotrzebnego stresu związanego z minięciem terminu badania lub gorączkowym poszukiwaniem placówki medycznej znajdującej się w pobliżu miejsca zamieszkania.

---

Autor: