przesiewowe badania prenatalne, diagnostyczne badania prenatalne, badania prenatalne, mity na temat badań
13 maja 2020

8 mitów na temat badań prenatalnych w ciąży

Diagnostyka prenatalna ma na celu oszacowanie ryzyka wystąpienia ciężkich wad rozwojowych oraz chorób genetycznych u dziecka. Pomimo korzyści, jakie płyną z poddania się badaniom przesiewowym (nieinwazyjnym, całkowicie bezpiecznym) wokół badań prenatalnych krąży wiele mitów i spekulacji. Skutecznie odwodzą one przyszłe mamy od wykonania diagnostyki. Sprawdź, które informacje to mity na temat badań prenatalnych i jakie są najważniejsze fakty dotyczące tych badań.

  1. Mity na temat przesiewowych badań prenatalnych
  2. Mity na temat diagnostycznych badań prenatalnych
  3. A jakie są fakty?

 

Mity na temat przesiewowych badań prenatalnych

1.      Badania prenatalne zawsze niosą ryzyko dla kobiety i jej dziecka

– badania prenatalne dzielą się na nieinwazyjne i inwazyjne. Poddanie się diagnostyce przesiewowej (nieinwazyjnej) nie niesie za sobą żadnego ryzyka dla mamy i dziecka. Badania diagnostyczne (inwazyjne) wiążą się z pewnym ryzykiem (na poziomie kilku procent). Do nieinwazyjnych badań prenatalnych, którym powinna się poddać każda kobieta należą:

– test PAPP-A,

– genetyczne badanie ultrasonograficzne,

– test potrójny,

– anatomiczne badanie ultrasonograficzne,

– test NIFTY.

Powyższe badania są całkowicie bezpieczne. Skierowanie na badania inwazyjne następuje w wyniku przeprowadzenia badań przesiewowych, których wynik wskazuje na ewentualne nieprawidłowości w rozwoju dziecka.

Warto wiedzieć
Postęp technologiczny doprowadził do momentu, w którym badania przesiewowe (nieinwazyjne) mają bardzo wysoką skuteczność – np. test NIFTY około 99%. Oznacza to, że każda przyszła mama może poddać się całkowicie bezpiecznej diagnostyce prenatalnej. Badania inwazyjne przeprowadzane są tylko w sytuacji gdy jest to konieczne, a wiec gdy występują przesłanki do prowadzenia dalszej diagnostyki płodu.

2.      Fale ultradźwiękowe wysyłane przez aparat, który umożliwia wykonanie badań ultrasonograficznych, są szkodliwe dla dziecka

– fale stosowane w aparatach do badań ultrasonograficznych nie niosą zagrożenia dla płodu i nie wywołują skutków ubocznych.

3.      Jedynym wskazaniem do badań prenatalnych jest wiek kobiety (powyżej 35 roku życia)

– to mit, który krąży często wśród młodych kobiet, a który z prawdą nie ma nic wspólnego. Nieinwazyjnym (przesiewowym) badaniom prenatalnym powinna poddać się każda kobieta spodziewająca się dziecka. Kobiety po 35. roku życia są w grupie podwyższonego ryzyka, jednak zdecydowaną większość (około 70%) dzieci z zespołem Downa rodzą kobiety dużo młodsze. Takie statystyki wskazują na konieczność poddania się diagnostyce prenatalnej bez względu na wiek przyszłej mamy.

Warto wiedzieć
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca badania prenatalne wszystkim przyszłym mamom, bez względu na wiek, stan zdrowia czy liczbę ciąż.

4.      Wady genetyczne występują tylko w rodzinach, w których występuje duże ryzyko choroby

– niestety nie jest to prawda. Tak samo jak kobieta, w której rodzinie wystąpiły wady genetyczne może urodzić zdrowe dziecko, tak samo w przypadku kobiety, w której rodzinie nigdy nie występowały wady wrodzone może urodzić się dziecko obciążone wadą genetyczną. Brak jakiejkolwiek pewności, co do stanu zdrowia malucha znajdującego się w brzuchu mamy powinien być czynnikiem przemawiającym za poddaniem się przesiewowym badaniom prenatalnym.

5.      Zły wynik badań prenatalnych zawsze prowadzi do aborcji

– to częsty mit powtarzany przez przeciwników aborcji. W rzeczywistości badania prenatalne, oprócz zespołu Downa, zespołu Edwardsa czy zespołu Patau, są w stanie zdiagnozować inne wady genetyczne oraz choroby (w tym także śmiertelne i nieuleczalne). Warto przy tym wspomnieć, że obecny rozwój medycyny umożliwia prowadzenie terapii medycznej dziecka, które znajduje się w brzuchu mamy oraz przeprowadzanie jego operacji w okresie prenatalnym. Przykładem może być wada wrodzona układu moczowego, której odpowiednio wczesne wykrycie, umożliwia rozpoczęcie leczenia jeszcze w okresie prenatalnym.

Ważne
Diagnostyka prenatalna nie służy przerwaniu ciąży. Badania prenatalne mają za zadanie zapewnienie przyszłej mamie opieki na jak najwyższym poziomie.

6.      W przypadku przyszłych mam, które są młode i zdrowe, poddawanie się diagnostyce prenatalnej jest zbędne

-niestety to kolejny mit, bardzo podobny do tego, który twierdzi, że wskazaniem do poddania się badaniom prenatalnym jest wiek kobiety powyżej 35. roku życia. Jak już wcześniej wspomnieliśmy ani wiek, ani brak chorób genetycznych w rodzinie, a tym bardziej urodzenie wcześniej zdrowego dziecka, nie daje gwarancji, że dziecko nie jest obciążone wadą genetyczną. Poddanie się przesiewowym badaniom prenatalnym może wyłapać pewne nieprawidłowości w rozwoju lub wykluczyć ryzyko ich wystąpienia.

7.     Do refundacji badań prenatalnych, ze środków pochodzących z  NFZ wystarczy tylko skierowanie lekarza ginekologa

– to nie do końca prawa. Aby badania prenatalne zostały przeprowadzone w ramach tzw. kasy chorych, konieczne jest skierowanie od lekarza ginekologa. Niestety samo skierowanie nie wystarczy. Aby badania zostały zrefundowane konieczne jest aby lekarz prowadzący ciążę dokładnie opisał na jakiej podstawie kieruje pacjentkę na dane badanie przesiewowe.

Warto wiedzieć
Niestety badania prenatalne wiążą się z wysokimi kosztami, rzędu kilkuset do kilku tysięcy złotych (w zależności od rodzaju). Im bardziej zaawansowane badanie np. amniopunkcja, tym wyższa jest jego cena.

Zobacz także: Jakie są wskazania do badań prenatalnych

 

Mity na temat diagnostycznych badań prenatalnych

1.      Amniopunkcja prowadzi do utraty ciąży na skutek poronienia

– amniopunkcja to badanie polegające na pobraniu do analizy płynu owodniowego. Pobór próbki następuje poprzez przebicie powłok brzusznych długą, cienką igłą. Przeciwnicy badań prenatalnych wskazują ten zabieg jako czynnik zwiększający ryzyko poronienia lub możliwość uszkodzenia płodu. Owszem, z amniopunkcją, która jest badaniem diagnostycznym (inwazyjnym), wiążę się pewne ryzyko i w jednym na 100 do 200 przypadków dochodzi do komplikacji. Jednak obecny rozwój medycyny oraz wykonywanie badań w profesjonalnych klinikach (kobieta jest pod stałą, czujną opieką lekarza ginekologa, który w trakcie amniopunkcji wykonuje USG, badając aktualny stan płodu) zmniejsza ryzyko przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, naruszenia igłą płodu, infekcji wewnątrz macicznej oraz przedwczesnego wywołania płodu do minimum.

2.      Im wcześniej amniopunkcja zostanie przeprowadzona, tym mniejsze jest ryzyko powikłań po badaniu

– badanie amniopunkcji przeprowadzone za wcześnie może być przyczyną większego ryzyka powikłań. Może się wydawać, że przebicie powłok brzusznych i ominięcie dziecka jest łatwiejsze w początkowych fazach ciąży, kiedy płód jest niewielki. Jednak przy obecnym rozwoju medycyny, odsetek uszkodzeń płodu podczas badania jest znikomy. Natomiast wykonanie badania przed końcem 14. tygodnia może spowodować inne poważne komplikacje w postaci np.: sączenia się wód płodowych lub chorób układu oddechowego.

3.      Amniopunkcja wykonywana jest w późniejszym etapie ciąży, przez co ewentualne wykonanie aborcji jest niemożliwe

– amniopunkcja wykonywana jest pomiędzy 15. a 19. tygodniem ciąży. Lekarze starają się kierować pacjentkę na badanie jak najwcześniej  aby wyniki były dostępne jeszcze przed 20. tygodniem ciąży. Tylko w pojedynczych przypadkach zabieg amniopunkcji wykonywany jest w 19. tygodniu, co może stanowić pewien problem w przypadku otrzymania wyniku będącego przesłanką do aborcji.

4.      Element badania, w którym pobierana jest próbka płynu owodniowego, jest bardzo bolesny

-ból związany z pobraniem próbki płynu owodniowego do analizy jest niemal identyczny jak ukłucie igłą.

5.      Przyszła mama po zabiegu amniopunkcji powinna leżeć kilka dni

– zdarza się, że po amniopunkcji przyszła mama czuje niewielki ból w podbrzuszu. Po poddaniu się badaniu, pacjentka powinna prowadzić oszczędny tryb życia – unikać wysiłku, nie podnosić ciężarów, ograniczyć na kilka dni współżycie. Przeprowadzenie zabiegu nie wymaga bezproduktywnego leżenia w łóżku, chyba że przyszła mam tego potrzebuje.

 

Przeczytaj także: Badania prenatalne

 

A jakie są fakty?

1. Każde badanie, któremu poddaje się kobieta w ciąży jest badaniem prenatalnym.

2. Przesiewowym (nieinwazyjnym) badaniom prenatalnym powinna poddać się każda kobieta – to fakt, który nie ulega wątpliwości. Diagnostyka prenatalna powinna być podstawowym elementem profilaktyki związanej z ciążą.

3. Badania prenatalne dzielą się na przesiewowe (nieinwazyjne) i diagnostyczne (inwazyjne) – w pierwszej kolejności kobieta poddawana jest badaniom w pełni bezpiecznym, nie zagrażającym dziecku i mamie. Badania inwazyjne wykonuje się tylko w przypadku pojawiania się podejrzenia wystąpienia choroby.

4. Badania diagnostyczne są dokładniejsze, przez co dają więcej informacji niż badania przesiewowe – należy jednak pamiętać, że badania przesiewowe (inwazyjne) wykonuje się tylko w wyniku podwyższonego ryzyka (np. wynik testu PAPP-A wskazał na możliwość wystąpienia u płodu wady wrodzonej).

5. Badania prenatalne są w stanie ze stosunkowo dużą skutecznością oszacować ryzyko wady genetycznej – każda przyszła mama musi pamiętać przede wszystkim, że badania prenatalne to obecnie jedyne narzędzie mogące wyłapać zagorzenie chorobą genetyczną jeszcze na etapie prenatalnym. W przypadku badań przesiewowych skuteczność otrzymanego wyniku szacuje się na około 80%.

6. Istnieją szczególne przypadki, które wskazują na konieczność wykonania badań (w przypadku kobiet spełniający przynajmniej jeden z warunków, możliwe jest zrefundowanie badania środkami pochodzącymi z Narodowego Funduszu Zdrowia.

Warto wiedzieć
Do czynników wskazujących na podwyższone ryzyko należą:
– wiek kobiety (powyżej 35, roku życia),
– urodzenie dziecka obciążonego wadą,
– choroby genetyczne w rodzinie,
– pozytywny wynik badania przesiewowego.

Jak widać, wokół diagnostyki prenatalnej krąży wiele mitów, które w 100% można obalić. Korzyści płynące z poddania się przesiewowym badaniom prenatalnym są niepodważalne. Powinny stanowić czynnik motywujący, dla każdej kobiety spodziewającej się dziecka, do poddania się badaniu.

Przeczytaj także: Kiedy i gdzie zrobić badania prenatalne


Autor:

Ola

„Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca badania prenatalne wszystkim przyszłym mamom, bez względu na wiek, stan zdrowia czy liczbę ciąż.”

Dodaj komentarz...