23 tydzień ciąży, kalendarz ciąży
Tydzień: 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
2 maja 2020

23 tydzień ciąży

23 tydzień ciąży to 21 tydzień życia płodowego. Trwa II trymestr, rozpoczął się właśnie 6 miesiąc ciąży. Za kilka tygodni zaczną się ostanie 3 miesiące życia prenatalnego — płód intensywnie przygotowuje się do tego, aby po narodzinach móc funkcjonować samodzielnie. Dzięki regularnemu trenowaniu mięśni jest już o wiele silniejszy, a przyrost tkanki tłuszczowej sprawia, że powoli nabiera krągłości. Funkcjonują już prawie wszystkie zmysły (powieki otworzą się pod koniec miesiąca), a jednym z najczulszych obecnie jest słuch. Dowiedz się, jak słyszy płód i dlaczego warto mu śpiewać lub puszczać odpowiednią muzykę. Na tym etapie ciąży dobrze jest zacząć korygować swoją postawę — pomoże to w złagodzeniu ciążowych dolegliwości oraz w zapobieganiu większym problemom na dalszym etapie ciąży. Sprawdź też, czemu tak istotny podczas ciąży jest relaks i w jaki sposób skutecznie odpocząć.

  1. Jak rozwija się płód w 23 tygodniu ciąży?
  2. Sprawdź jak wygląda płód w 23 tygodniu ciąży?
  3. Jak rozwija się słuch płodu i czym jest muzykoterapia płodowa?
  4. Objawy w 23 tygodniu ciąży
  5. Relaks w ciąży: jak zadbać o zdrowy wypoczynek?

 

Jak rozwija się płód w 23 tygodniu ciąży?

23 tydzień ciąży to 21 tydzień życia płodowego. Trwa II trymestr, rozpoczyna się 6 miesiąc ciąży, po którym zacznie się już ostatni trymestr. W tym momencie płód nadal rośnie nieco mniej intensywnie, jednak dość szybko przybiera na wadze. Wciąż przybywa mu mięśni oraz tkanki tłuszczowej1. Jednak ze względu na fakt, że wzrost skóry jest szybszy niż przyrost tkanki tłuszczowej, skóra wciąż jest jeszcze dość pomarszczona i może luźno zwisać. Jest za to coraz mniej przezroczysta — odkłada się w niej barwnik, wpływający na czerwonawy odcień2. W tym okresie meszek płodowy (lanugo) może stać się nieco ciemniejszy3.

Rysy twarzy płodu są na tym etapie niemal takie same, jak w momencie narodzin. Linia czoła oraz brwi jest wyraźnie ukształtowana, a już pod koniec miesiąca powieki zaczną się również otwierać4. Same oczy są dobrze rozwinięte, chociaż tęczówka nadal nie posiada pigmentu5.

W 23 tygodniu ciąży nadal rozwijają się zmysły dziecka. Funkcjonuje już zmysł smaku, węchu, dotyku oraz słuchu. W 6 miesiącu ciąży szczególnie istotny wydaje się być zmysł słuchu — płód słyszy już wyraźniej nie tylko dźwięki „wewnętrzne”, związane z pracą różnych układów i narządów matki, ale też dźwięki z zewnątrz. Badania dowodzą, że dziecko po porodzie jest w stanie rozpoznać głos matki6, może też reagować pozytywnie np. na muzykę, której matka słuchała w czasie ciąży. Warto pamiętać, że mamy wpływ na to, jakich emocji doświadcza płód; silny hałas czy odgłosy kłótni mogą być dla niego niepokojące.

Aktywność płodu jest teraz bardziej zróżnicowana.

Codziennie ćwiczy mięśnie, poruszając kończynami, palcami dłoni i stóp — jest coraz silniejszy, więc również jego ruchy są bardziej odczuwalne dla kobiety7. Trenuje zmysł dotyku oraz orientację przestrzenną, poznając poszczególne części swojego ciała; sięga do twarzy, dotyka jedną kończyną drugiej itd.

Wielu ekspertów sądzi, że na tym etapie rozwoju płód może już odczuwać ból. Najbardziej rozpowszechniona teoria, bazująca na obserwacji dzieci urodzonych przedwcześnie, wiedzy neuroanatomicznej, a także hemodynamicznych i hormonalnych reakcjach płodów na bodźce bólowe, wskazuje, że ból odczuwany jest po 24 tygodniu ciąży. Część naukowców sądzi jednak, że jest to możliwe już po 20 tygodniu, a częściowo nawet po 16 tygodniu ciąży8.

Połykanie płynu owodniowego przez płód może powodować czkawkę9. Ponieważ dziecko jest już większe i silniejsze, może być ona odczuwalna przez przyszłą mamę — pamiętajmy, że nie jest powodem do niepokoju.

W ostatnim miesiącu II trymestru serce płodu bije nieco wolniej niż wcześniej — jego rytm pod koniec 6 miesiąca ciąży będzie wynosić mniej więcej 140-150 uderzeń na minutę10.

1. Abrahams Peter, Ciąża. Wszystko, co trzeba wiedzieć od poczęcia do porodu, Świat Książki, Warszawa 2009
2. Dr MacDougall Jane, Ciąża tydzień po tygodniu, MUZA SA, Warszawa 2009
3, 4. Abrahams Peter, Ciąża. Wszystko, co trzeba wiedzieć od poczęcia do porodu, Świat Książki, Warszawa 2009
5, 6, 7. Dr Anderson John, Dr Boogert Tom, Dr Greg Kesby, O’Connor Janette, Dr Robertson Robert, Dr Scott Fergus, Kalendarz mojej ciąży, wydawnictwo Feeria
8. Kosińska-Kaczyńska Katarzyna, Wielgoś Mirosław, Czy płód może odczuwać ból?, materiał ze strony https://journals.viamedica.pl/
9. Dr MacDougall Jane, Ciąża tydzień po tygodniu, MUZA SA, Warszawa 2009
10. Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016

 

Sprawdź jak wygląda płód w 23 tygodniu ciąży?

W 23 tygodniu ciąży płód ma około 20 cm, waży mniej więcej 545 gramów11. W tym momencie wyglądem z pewnością przypomina już bardzo noworodka. Jest jednak o niego mniej więcej o połowę mniejszy, a głowa nadal stanowi ok. 1/3 wielkości całego ciała. Wkrótce jednak jej wielkość przestanie już przyciągać uwagę.

Możemy zauważyć przyrost tkanki tłuszczowej – np. pośladki płodu stają się nieco bardziej zaokrąglone. Skóra nadal jest dość pomarszczona, ze względu na jej szybki wzrost. Staje się jednak mniej przezroczysta i czerwonawa.

Rysy twarzy są wyraźnie widoczne, wszystkie narządy zmysłów są już prawie całkowicie ukształtowane i znajdują się blisko docelowego miejsca. Włosy na głowie płodu są nieco dłuższe niż ostatnio. Już za kilka tygodni rozdzielą się powieki, teraz jednak nadal pozostają zamknięte.

Dzięki treningowi mięśniowemu płód staje się coraz silniejszy — podczas USG można czasem zaobserwować, jak zgina palce dłoni i stóp, chwyta pępowinę czy dotyka swoich różnych części ciała. Na tym etapie płód pokryty jest już cały meszkiem płodowym oraz coraz większą ilością mazi płodowej.

11. Moore, Persaud, Torchia, Embriologia i wady wrodzone, Elsevier Urban&Partner

 

Jak rozwija się słuch płodu i czym jest muzykoterapia płodowa?

W trakcie życia płodowego to właśnie słuch jest najlepiej rozwiniętym zmysłem. Pełni w tym czasie wiele istotnych funkcji: dzięki niemu dziecko nawiązuje kontakt ze światem zewnętrznym (słyszy głos matki czy ojca, odbiera bodźce słuchowe), uspokaja się (kojąco działa na nie np. bicie serca matki czy szum krwi), a nawet się uczy (może zapamiętywać muzykę). Dlatego tak ważne jest, by przyszłe mamy mówiły do dziecka, śpiewały mu bądź puszczały odpowiednią muzykę. Okazuje się, że terapia dźwiękami i muzyką to ważny element tzw. psychoprofilaktyki płodowej12.

Muzykoterapia płodowa: gdzie znajduje swoje zastosowanie?
Dobroczynny wpływ muzyki zarówno na płód, jak i na kobietę ciężarną, doceniło wiele różnego rodzaju instytucji. Obecnie muzykoterapia płodowa znajduje swoje zastosowanie m.in.:
na szkołach rodzenia, gdzie rodzice otrzymują cenne informacje na temat wpływu muzyki na dziecko, mogą też często otrzymać listę odpowiednich dla płodu utworów czy kupić specjalne płyty,
– również na oddziałach neonatologii, gdzie stwierdzono, że emisja właściwej muzyki wpływa pozytywnie na stan zdrowia wcześniaków czy noworodków z problemem niskiej masy urodzeniowej. Zauważono m.in. poprawę krążenia czy zwiększony przyrost wagi.
Źródło: Kędziora Sonia, Znaczenie muzyki w okresie prenatalnym, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Wartosci_w_muzyce/Wartosci_w_muzyce-r2012-t4/Wartosci_w_muzyce-r2012-t4-s288-299/Wartosci_w_muzyce-r2012-t4-s288-299.pdf

W 4 miesiącu ciąży płód zaczyna reagować na bodźce dźwiękowe, przede wszystkim wibracje oraz dźwięki o charakterze dudnienia.

Wśród pierwszych znanych mu dźwięków znajdują się odgłosy organizmu matki: bicie serca, krążenie krwi, dźwięki pochodzące z układu trawiennego. Słuch funkcjonalny pojawia się natomiast w 5 miesiącu ciąży. Warto jednak pamiętać, że płód słyszy inaczej niż noworodek — docierające do niego odgłosy są przytłumione przez błony płodowe13.

Jak rozwijają się uszy płodu?
– Około 4 tygodni po zapłodnieniu pojawiają się pęcherzyki słuchowe.
– W okolicach 7 tygodnia małżowina uszna ma już specyficzny, uwarunkowany genetycznie kształt.
– Mniej więcej w 10 tygodniu kształtuje się narząd słuchowy ucha oraz ślimak. Jednocześnie ucho wewnętrzne staje się mocno unerwione.
– Ok. 15 tygodnia swoje funkcjonowanie rozpoczynają receptory słuchowe, które znajdują się w narządzie Cortiego, czyli właściwym narządzie słuchu.
– W 5 miesiącu życia płodowego płód może już reagować na głośne dźwięki. Są to takie reakcje jak przyspieszone bicie serca czy większa ruchliwość. Jego uszy wypełnione są płynem owodniowym. Tłumi on dźwięki, a z drugiej strony chroni delikatne struktury przed uszkodzeniem w przypadku bardzo głośnych dźwięków.
–  6 miesiąc życia prenatalnego to czas, kiedy słuch dziecka działa już w podobny sposób jak u osoby dorosłej.
Źródła: Głuska Anna Antonina, Rozwój zmysłu słuchu i muzycznej wrażliwości od okresu prenatalnego do wieku przedszkolnego, w Muzyka i my. O różnych przejawach wpływu muzyki na człowieka pod redakcją naukową Ewy Czerniawskiej, https://www.researchgate.net/publication/314100838_Rozwoj_zmyslu_sluchu_i_muzycznej_wrazliwosci_od_okresu_prenatalnego_do_wieku_przedszkolnego,  Kornas-Biela Dorota, Prenatalny rozwój dziecka, http://www.kbroszko.dominikanie.pl/r_prenatalny.htm

Wpływ muzyki na stan psychiczny płodu może być bardzo pozytywny. W drugiej połowie ciąży płód potrafi już rozróżniać melodię i rytm, a szczególnie relaksująco działają na niego dźwięki mające niską częstotliwość.

Badania wykazują, że od rodzaju muzyki zależy konkretna reakcja dziecka:

– im szybsze tempo muzyki, tym szybsze są ruchy płodu,

– muzyka z udziałem instrumentów o niskiej częstotliwości drgań, jak np. fagot, szczególnie sprzyja uzyskaniu stanu relaksacji.

Do szczególnie relaksujących zaliczono utwory m.in.:

– Chopina (np. niektóre nokturny),

– Prokofiewa,

– Bacha,

– Schumanna,

– Debussy’ego14.

Naukowcy odkryli, że puszczanie płodowi muzyki ma również aspekt edukacyjny i wychowawczy. Zwraca się uwagę na fakt, że noworodek reaguje na melodię wielokrotnie puszczaną czy śpiewaną mu podczas życia płodowego — pomaga mu ona rozluźnić się i uspokoić. Tak samo dzieje się, kiedy kobieta sama dla siebie słuchała często jakiegoś utworu, będąc w ciąży. Bardzo możliwe, że płód „rozpozna” go po narodzeniu. Taka zdolność do prostego uczenia się bazuje na podstawowych odruchach warunkowych i rozpoczyna się mniej więcej w III trymestrze ciąży. Fakt istnienia tzw. pamięci prenatalnej wykorzystuje się m.in. do tworzenia „kołysanek prenatalnych”, w których muzykę relaksacyjną łączy się z odgłosami znanymi dziecku z życia prenatalnego. Są to m.in. bicie serca czy szum wód płodowych. Okazuje się, że słuchanie tego rodzaju bodźców dźwiękowych sprawia, że noworodek czuje się bezpieczny i szybciej zasypia.

Badania wykazały również, że słuchanie muzyki w życiu prenatalnym wspomaga rozwój dziecka po narodzeniu. Dzieci słuchające muzyki przed narodzeniem są m.in. bardziej skoncentrowane, szybciej mówią, mają wyższy poziom wrażliwości estetycznej czy zdolności artystycznych. Wiedzę tę wykorzystuje się, organizujące specjalne koncerty dla kobiet w ciąży, czy też zajęcia, podczas których mogą one posłuchać odpowiedniej muzyki.

Kolejnym niezwykle ważnym aspektem związanym z muzyką jest budowanie więzi pomiędzy matką a płodem. Wiele przyszłych mam nie tylko mówi „do brzucha”, ale również śpiewa czy nuci, często jednocześnie głaszcząc brzuch i zapewniając dziecku dodatkowe bodźce. Kobiety umuzykalnione mogą również grać na instrumentach15.

12, 13, 14, 15. Kędziora Sonia, Znaczenie muzyki w okresie prenatalnym, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Wartosci_w_muzyce/Wartosci_w_muzyce-r2012-t4/Wartosci_w_muzyce-r2012-t4-s288-299/Wartosci_w_muzyce-r2012-t4-s288-299.pdf

 

Objawy w 23 tygodniu ciąży

W 23 tygodniu ciąży dno macicy znajduje się około 4 cm ponad pępkiem. Oznacza to, że wysokość od spojenia łonowego wynosi teraz mniej więcej 23 cm. Na tym etapie brzuch może już rosnąć nieco wolniej, natomiast stawać się będzie coraz bardziej okrągły16. Pamiętajmy jednak, że sylwetka ciążowa jest kwestią indywidualną — nie ma jednej odpowiedniej, ciało każdej kobiety zmienia się w nieco inny sposób. To samo dotyczy przyrostu wagi podczas ciąży. Chociaż poważne przekroczenie norm może być sygnałem, że dzieje się coś niepokojącego, to nie warto przesadnie przejmować się odrobinę większym lub mniejszym przybieraniem na wadze. Warto wiedzieć, że w tym tygodniu może być już możliwe wybadanie przez powłoki brzuszne zarysów płodu17.

Na początku 6 miesiąca zdecydowana większość kobiet odczuwa już wyraźnie ruchy płodu. Są one odczuwane m.in. jako:

– trzepotanie (zwłaszcza na początku),

– delikatne kopnięcia,

– przesuwanie się,

– obracanie18.

Dzięki aktywności płodu możemy stwierdzić, że jego ośrodkowy układ nerwowy oraz układ mięśniowo-szkieletowy funkcjonują w prawidłowy sposób. Charakterystyczne jest stopniowe ustalanie się rytmu dnia płodu: okresy aktywności przeplatają się momentami odpoczynku oraz okresami snu. Chociaż rytm dobowy jest kwestią indywidualną, to zazwyczaj płód jest najbardziej aktywny po południu i wieczorem. Drzemki nie są długie, zwykle trwają krócej niż 90 minut. Liczba spontanicznych ruchów wzrasta aż do ok. 32 tygodnia ciąży, od kiedy poziom aktywności jest już mniej więcej stały, choć zmianie ulega sam charakter ruchów19.

Warto wiedzieć: Metody oceny ruchliwości płodu
Ruchliwość płodu najczęściej oceniana jest na podstawie subiektywnych odczuć matki. Dlatego tak istotne jest, by kobieta dokładnie monitorowała ruchy dziecka, dzięki czemu będzie mogła poznać niepowtarzalny wzorzec jego aktywności. Każdy wyraźny spadek aktywności (szczególnie w zaawansowanej ciąży) warto skonsultować z lekarzem. Nie musi on oznaczać nic złego, jednak w niektórych sytuacjach okazuje się cennym sygnałem, dzięki któremu szybko podejmie się odpowiednie działania.

– Jeśli chodzi o subiektywną ocenę ruchliwości płodu przez matkę, najlepiej rejestrowane są ruchy silne i trwające powyżej 7 sekund. Skutecznej obserwacji sprzyja też pozycja leżąca oraz prowadzenie obserwacji wieczorem, kiedy płód jest bardziej aktywny.
– Do obiektywnych metod oceny ruchliwości płodu zaliczyć można badanie dopplerowskie oraz badanie USG w czasie rzeczywistym. Dużą wadą tych metod jest jednak ograniczenie ich do trwającego stosunkowo krótko badania. O wiele więcej informacji dostarcza obserwowanie ruchów płodu przez dłuższy czas, dzięki czemu można ustalić wzorzec aktywności.
Źródło: Dr MK Whitworth, Professor M Fisher, Dr A Heazell (Guidelines Committee of the Royal College of Obstetricians and Gynaecologists), Słabsze odczuwanie ruchów płodu, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/971/original/68-80.pdf?1472209091

Część przyszłych mam odczuwa już bezbolesne skurcze macicy, nazywane skurczami Braxtona-Hicksa.

Są one łagodne i nie trwają długo — zazwyczaj stają się łatwiejsze do wyczucia, kiedy kobieta jest aktywna, a podczas odpoczynku (np. w pozycji siedzącej) mogą zanikać. Jeżeli skurcze są silne bądź pojawiają się regularnie, czyli powyżej sześciu razy w ciągu godziny, warto skonsultować się z lekarzem20.

Do największych problemów na tym etapie ciąży należą bóle dolnego odcinka pleców. Zmiana sylwetki, przesunięcie środka ciężkości, wpływ hormonów ciążowych — wszystko to powoduje, że odcinek lędźwiowy, krzyżowy, a także okolice biodrowe mogą przysparzać wielu dolegliwości. Pojawić się może również ból w okolicy spojenia łonowego oraz w ból w pachwinach, spowodowany rozciąganiem więzadeł macicy. Warto wiedzieć, że ból więzadeł macicy zazwyczaj samoistnie zanika lub zmniejsza się około 24 tygodnia ciąży21.

Jak korygować postawę, by zmniejszyć ból pleców?
Zmiana postawy i związane z nią dolegliwości najbardziej odczuwalne są w III trymestrze, kiedy brzuch jest naprawdę duży. Jednak już około połowy ciąży wiele kobiet zaczyna cierpieć z powodu bólu dolnego odcinka pleców. Odpowiednie korygowanie postawy pomoże zmniejszyć napięcie mięśni i zapobiegać pogłębianiu się problemu wraz z rozwojem ciąży.

Pozycja stojąca: pamiętajmy o opuszczaniu ramion, które powinny być rozluźnione. W przypadku stresu automatycznie unosimy je ku górze, co zwiększa napięcie. Starajmy się też mocno wyprostować szyję i wyciągnąć głowę do góry. Ważną sprawą jest stanie w równomierny sposób na obu stopach, dobrze przylegających do podłoża. Próbujemy nie przeciążać kolan, mieć napięte pośladki i zachować wyprostowane plecy. W miarę możliwości unikamy pochylania się — np. podczas mycia naczyń możemy podstawić sobie miskę, by nie musieć się garbić.
Chodzenie: kluczowe jest utrzymanie możliwie prostej postawy, bez nadmiernego odginania pleców w tył lub do przodu (czyli unikamy pogłębiania lordozy lędźwiowej). Stopy stawiamy równolegle do siebie, unikając ich odchylania na boki. Nosimy buty na płaskim lub niewysokim i stabilnym obcasie.
Siedzenie: spróbujmy siedzieć prosto i zapewnić podparcie plecom na całej ich wysokości. Możemy w okolicy krzyża umieścić specjalną poduszkę, która dodatkowo ustabilizuje ten odcinek. Unikajmy również zakładania nogi na nogę, co wpływa negatywnie na krążenie i może sprzyjać powstawaniu żylaków.
Podnoszenie: niezwykle istotne przy bólu dolnego odcinka pleców jest odpowiednie podnoszenie przedmiotów (ma to znaczenie także w przypadku mam opiekujących się innym dzieckiem, które wymaga noszenia). Zawsze kucamy, a nie pochylamy się. Zachowujemy przy tym proste plecy i wykorzystujemy pracę nóg.
Kładzenie się i wstawanie: te czynności powinny być wykonywane powoli i w kilku etapach. Podczas wstawania najpierw przewracamy się na bok, a następnie unosimy górną część ciała, podpierając się łokciami. Dopiero gdy siedzimy, wciąż mając wyprostowane plecy, możemy powoli wstać. Kładziemy się także z pozycji siedzącej, unosząc nogi i kładąc je powoli na łóżko. Podpierając się łokciami sprowadzamy niżej dolną część ciała.
Źródło: Dr MacDougall Jane, Ciąża tydzień po tygodniu, MUZA SA, Warszawa 2009

Pomimo dobrego zazwyczaj apetytu kobietom w drugiej połowie ciąży towarzyszą niestety dolegliwości żołądkowe, takie jak zgaga, zaparcia czy uczucie niestrawności. Występowanie zaparć zwiększa jednocześnie prawdopodobieństwo pojawienia się hemoroidów, czyli żylaków odbytu.

Pamiętajmy, że rosnąca macica uciska wiele organów, z czego wynikać mogą m.in.:

– uczucie „pełności” w żołądku (ucisk na żołądek),

– zadyszka, uczucie duszności (ucisk na przeponę i żebra),

– zwiększone parcie na mocz (ucisk na pęcherz moczowy; na początku II trymestru zwykle nie występuje, ze względu na uniesienie macicy, jednak pod jego koniec problem może znów powrócić, ze względu na duży rozmiar płodu).

Inne typowe dla tego etapu ciąży objawy to m.in.:

– przebarwienia skórne w postaci ostudy, ciemnienia znamion i blizn, kresy czarnej czy ciemniejszej otoczki wokół brodawek sutkowych,

– rozstępy ciężarnych,

– także żylaki,

– puchnięcie stóp, kostek czy też dłoni,

– zespół cieśni nadgarstka,

– wyciekająca z brodawek sutkowych siara,

– szybki wzrost paznokci oraz włosów, czasem pojawianie się włosów w nietypowych miejscach np. na twarzy,

– omdlenia i zawroty głowy,

– również krwawienia z nosa czy dziąseł,

– zatkany nos lub uszy (bez infekcji),

– duża ilość wydzieliny pochwowej,

– także obniżona koncentracja i skłonność do zapominania22.

16. Curtis Glade B., Ciąża. 40 kolejnych tygodni, Amber, Warszawa 1997 r.
17. prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich
18, 19. Dr MK Whitworth, Professor M Fisher, Dr A Heazell (Guidelines Committee of the Royal College of Obstetricians and Gynaecologists), Słabsze odczuwanie ruchów płodu, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/971/original/68-80.pdf?1472209091
20, 21. dr Stone Joanne, dr Eddleman Keith, Duenwald Mary, Ciąża dla bystrzaków, Helion 2007
22. Objawy zebrane na podstawie wszystkich źródeł

 

Relaks w ciąży: jak zadbać o zdrowy wypoczynek?

Ciąża to czas, w którym kobieta przechodzi ogromne zmiany, zarówno fizyczne, jak i psychiczne. W II trymestrze ciąża jest już wyraźnie widoczna, a powiększający się brzuch powodować może bóle pleców, uczucie niezdarności i ociężałości. Powoli pojawiać się może również stres spowodowany coraz bliższym porodem oraz odpowiedzialnością, jaką niesie ze sobą nowa rola — rola matki. Warto nie bagatelizować konieczności częstego odpoczynku, pamiętając, że płód może odczuwać emocje i stres matki. Jednocześnie nie możemy zapomnieć o tym, że odpoczynek powinien być bezpieczny oraz dopasowany do naszego wyjątkowego stanu.

Dlaczego warto zadbać o relaks w ciąży?

Płód również reaguje na emocje matki; badania dowodzą, że dzieci matek, które były zestresowane podczas ciąży, są później bardziej nerwowe.

Niepokój powoduje napięcie mięśniowe, a tym samym zwiększa takie dolegliwości jak np. ból pleców.

– Umiejętność rozluźniania się czy spokojnego oddychania okaże się nieoceniona podczas porodu.

– Kobieta relaksująca się regularnie podczas całej ciąży będzie miała więcej energii podczas porodu23.

Dobrym sposobem na relaks jest różnego rodzaju aktywność fizyczna, a w szczególności joga, spacery czy pływanie. Warto skupić się na ćwiczeniach oddechowych, które pomogą w utrzymaniu kontroli nad ciałem i skupieniu się.

Wiele technik relaksacyjnych można zastosować samodzielnie w domu.

Napinanie i rozluźnianie mięśni: siadamy wygodnie, w swobodnym stroju; zaczynając od stóp, napinamy i rozluźniamy po kolei różne grupy mięśni, kończąc oczach, brwiach oraz ustach, które otwieramy szeroko i zamykamy. Ćwiczenie powtarzamy, tym razem zaczynając od ust, a kończąc na stopach.

Ćwiczenie technik oddychania: podstawowa zasada polega na niewstrzymywaniu oddechu, co w rezultacie przyczyniałoby się do zwiększenia napięcia. Wdychamy powietrze przez nos, biorąc głęboki wdech, następnie powoli wypuszczamy je przez usta, jednocześnie dążąc do maksymalnego rozluźnienia mięśni24.

Doskonałym sposobem na rozluźnienie jest masaż. Możemy poprosić o pomoc bliską osobę lub udać się do profesjonalisty, który wykona specjalny masaż bezpieczny dla kobiet w ciąży.

Kluczowe jest ułożenie na boku w trakcie trwania masażu, choć dopuszczalna jest też pozycja siedząca. Optymalna jest pozycja na lewym boku, dzięki której unikamy uciskania żyły głównej dolnej, a tym samym spłyceniu oddechu i przyspieszeniu akcji serca, powodujących dodatkowo niepokój masowanej kobiety. Dodatkowym plusem tego ułożenia jest ochrona wrażliwych piersi przed uciskiem, jaki groziłby im przy standardowym masażu na brzuchu25.

– Z masażu można korzystać niemal przez całą ciążę; niewskazany jest tylko w pierwszych dwóch miesiącach oraz przed samym porodem (9 miesiąc).

– Podczas masażu „ciążowego” unika się klasycznego masażu powłok jamy brzusznej, a także intensywnego oklepywania, rozcierania, wałkowania, wibracji oraz wstrząsania.

Większość tych technik masażu można zastosować w delikatnej formie, na określonych partiach ciała. Jeśli chodzi o brzuch, stosuje się jedynie łagodne głaskanie i rozcieranie bez zwijania; powinien być to masaż opuszkowo-powierzchniowy, niedotykający głębszych partii ciała. Wskazane jest, by długość masażu samego tułowia (brzuch i grzbiet) nie przekraczała ok. 30 minut26.

Jakie są przeciwwskazania do wykonania masażu w ciąży?
Masażu nie powinno wykonywać się w następujących sytuacjach:
– podczas 2 pierwszych miesięcy ciąży,
– tuż przed porodem (najlepiej zrezygnować z niego w 9 miesiącu ciąży),
– również przy chorobach układu sercowo-naczyniowego,
– problemach z nerkami: różne rodzaje zapalenia nerek, nefropatia cukrzycowa, kamica nerkowa,
– przy cukrzycy lub zapaleniu trzustki,
– także w przypadku stanu przedrzucawkowego i rzucawki,
– przy niedokrwistości, białaczkach i chłoniakach, skazach płytkowych, naczyniowych oraz osoczowych,
– przy problemach z układem rozrodczym: uwięźnięcie ciężarnej macicy, skręt macicy, mięśniak macicy (jego skręt lub martwica), skręt jajnika
– krwawienia,
– również wady płodu.
Źródło: Lewandowski Grzegorz, Masaż u kobiet w okresie przygotowania do ciąży, w czasie ciąży i w połogu — sposoby wykonywania, wskazania i przeciwwskazania, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/955/original/43-48.pdf?1472034575

23, 24. Dr MacDougall Jane, Ciąża tydzień po tygodniu, MUZA SA, Warszawa 2009
25, 26. Lewandowski Grzegorz, Masaż u kobiet w okresie przygotowania do ciąży, w czasie ciąży i w połogu — sposoby wykonywania, wskazania i przeciwwskazania, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/955/original/43-48.pdf?1472034575


Źródła:

– Abrahams Peter, Ciąża. Wszystko, co trzeba wiedzieć od poczęcia do porodu, Świat Książki, Warszawa 2009

– Dr Anderson John, Dr Boogert Tom, Dr Greg Kesby, O’Connor Janette, Dr Robertson Robert, Dr Scott Fergus, Kalendarz mojej ciąży, wydawnictwo Feeria

– Curtis Glade B., Ciąża. 40 kolejnych tygodni, Amber, Warszawa 1997 r.

– prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich

– Głuska Anna Antonina, Rozwój zmysłu słuchu i muzycznej wrażliwości od okresu prenatalnego do wieku przedszkolnego, w Muzyka i my. O różnych przejawach wpływu muzyki na człowieka pod redakcją naukową Ewy Czerniawskiej, https://www.researchgate.net/publication/314100838_Rozwoj_zmyslu_sluchu_i_muzycznej_wrazliwosci_od_okresu_prenatalnego_do_wieku_przedszkolnego

– Kędziora Sonia, Znaczenie muzyki w okresie prenatalnym, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Wartosci_w_muzyce/Wartosci_w_muzyce-r2012-t4/Wartosci_w_muzyce-r2012-t4-s288-299/Wartosci_w_muzyce-r2012-t4-s288-299.pdf

– Kornas-Biela Dorota, Prenatalny rozwój dziecka, http://www.kbroszko.dominikanie.pl/r_prenatalny.htm

– Lewandowski Grzegorz, Masaż u kobiet w okresie przygotowania do ciąży, w czasie ciąży i w połogu — sposoby wykonywania, wskazania i przeciwwskazania, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/955/original/43-48.pdf?1472034575

– Dr MacDougall Jane, Ciąża tydzień po tygodniu, MUZA SA, Warszawa 2009

– Moore, Persaud, Torchia, Embriologia i wady wrodzone, Elsevier Urban&Partner

– Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016

– dr Stone Joanne, dr Eddleman Keith, Duenwald Mary, Ciąża dla bystrzaków, Helion 2007

– Dr MK Whitworth, Professor M Fisher, Dr A Heazell (Guidelines Committee of the Royal College of Obstetricians and Gynaecologists), Słabsze odczuwanie ruchów płodu, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/971/original/68-80.pdf?1472209091

www.badaniaprenatalne.pl


Autor:

Adam

„Pomimo dobrego zazwyczaj apetytu kobietom w drugiej połowie ciąży towarzyszą niestety dolegliwości żołądkowe, takie jak zgaga, zaparcia czy uczucie niestrawności.”

Dodaj komentarz...