zapłodnienie, faza lutealna, 3 tydzień ciąży, kiedy dochodzi do zapłodnienia
Tydzień: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
3 maja 2020

3 tydzień ciąży

3 tydzień ciąży to kluczowy moment — to właśnie wtedy najczęściej ma miejsce zapłodnienie. Zgodnie z regułą Naegelego, jest to pierwszy tydzień życia dziecka. Kiedy dochodzi do połączenia się plemnika z komórką jajową, w ciele kobiety zachodzą liczne zmiany, a jej cykl menstruacyjny przebiega inaczej niż zwykle. Sprawdź, na czym dokładnie polega zapłodnienie i jakie warunki muszą być spełnione, by mogło do niego dojść. Przeczytaj o tym, czy można zaplanować płeć dziecka i kiedy poczynają się bliźniaki, a także o najpowszechniej występujących przyczynach niepłodności oraz metodach na ich pokonanie.

  1. Co się dzieje z ciałem kobiety w 3 tygodniu ciąży?
  2. Kiedy kobieta może zajść w ciążę?
  3. Faza lutealna przy braku zapłodnienia
  4. Faza lutealna, gdy dojdzie do zapłodnienia
  5. Skąd się bierze i jak dojrzewa komórka jajowa?
  6. Skąd się biorą i jak dojrzewają plemniki?
  7. Jak dochodzi do samego zapłodnienia?
  8. Czy kobieta może odczuwać objawy zapłodnienia?
  9. Jak powstaje zarodek?
  10. Przyczyny niepłodności i metody walki z nimi

Co się dzieje z ciałem kobiety w 3 tygodniu ciąży?

3 tydzień ciąży to dla wszystkich par starających się o dziecko kluczowy moment — właśnie wtedy najczęściej dochodzi do zapłodnienia. Jeżeli cykl był owulacyjny, to po uwolnieniu z pęcherzyka Graafa komórka jajowa jest już gotowa do połączenia się z plemnikiem.

Po mającej miejsce około 14. dnia cyklu owulacji, następuje ostatnia faza w cyklu miesięcznym kobiety, nazywana fazą lutealną, fazą ciałka żółtego lub fazą poowulacyjną. Trwa ona około dwóch tygodni, aż do pojawienia się kolejnego krwawienia menstruacyjnego.

W tym czasie dojrzała komórka jajowa znajduje się już w jajowodzie, a jeśli doszło do współżycia płciowego, plemniki próbują przedostać się w jej kierunku. Macica natomiast przygotowuje się na przyjęcie zapłodnionej komórki jajowej — staje się rozpulchniona, ukrwiona i gromadzi substancje odżywcze.

Warto wiedzieć
Hormony w 3 tygodniu ciąży (początek fazy lutealnej)

FSH, czyli hormon folikulotropowy, odgrywa dużą rolę podczas powstawania ciałka żółtego oraz podtrzymywania jego funkcji. Po owulacji jego poziom stopniowo spada.
LH, czyli hormon luteinizujący czy lutropina, wpływa na wytwarzanie progesteronu przez ciałko żółte. Po owulacji jej poziom stopniowo spada.
Estrogeny – ich poziom po owulacji gwałtownie się obniża, potem znów stopniowo wzrasta i około połowy fazy lutealnej jest dość wysoki, nie wraca jednak do szczytowego poziomu sprzed owulacji.
Progesteron, czyli luteina, odgrywa w fazie lutealnej najważniejszą rolę. To właśnie on przygotowuje macicę na przyjęcie zapłodnionego jaja, hamuje też dojrzewanie pęcherzyków Graafa oraz skurcze macicy. W pierwszym tygodniu fazy lutealnej jego poziom dość gwałtownie wzrasta, szczyt osiągając około 21. dnia cyklu.

Zobacz także: Owulacja – objawy, plamienie, śluz, testy

Kiedy kobieta może zajść w ciążę?

Zapłodnienie to skomplikowany proces — aby do niego doszło, konieczna jest perfekcyjna synchronizacja. Po pierwsze, kobieta musi mieć cykl owulacyjny i dni płodne. Po drugie, żyjące 3-5 dni plemniki muszą być dobrej jakości, a do tego dostać się uwolnionego jajeczka w ciągu ok. 24 godzin jego żywotności. W całym cyklu istnieje jedynie ok. 6-9 dni, w których zbliżenie płciowe mężczyzny i kobiety może zaowocować poczęciem nowego życia.

Podczas menstruacji i do 5 dni po jej zakończeniu kobieta ma dni niepłodne. Jest to tak zwana niepłodność przedowulacyjna, kiedy prawdopodobieństwo poczęcia dziecka jest bardzo niskie. Dni płodne to te przypadające na okolice owulacji, czyli zazwyczaj między 12 a 16 dniem cyklu. Druga faza niepłodności zaczyna się około 3 dnia fazy lutealnej, po owulacji. W tej fazie poczęcie dziecka jest niemożliwe, dlatego nazywa się ją fazą niepłodności bezwzględnej czy absolutnej.

Pragnąc zajść w ciążę, warto decydować się na częste współżycie bez zabezpieczenia, przede wszystkim podczas dni płodnych. W ich ustaleniu pomogą testy owulacyjne, a także obserwacja zmian zachodzących w ciele kobiety. W okolicach dni płodnych mamy do czynienia ze zwiększeniem ilości śluzu szyjowego, który staje się przezroczysty, rozciągliwy i śliski. O wystąpieniu owulacji świadczy też podwyższenie podstawowej temperatury ciała czy uniesienie i rozpulchnienie szyjki macicy, którą trudno jest wyczuć1.

Warto sprawdzić: Oblicz kiedy są dni płodne i owulacja

1. Raport na temat płodności Polaków, materiał ze strony www.zaplodnieni.pl, http://zaplodnieni.pl/Uploaded/Dr%20Bocian%20-%20Raport%20nt.%20p%C5%82odno%C5%9Bci.pdf, John i Sheila Kippley, Sztuka naturalnego planowania rodziny, Liga Małżeństwo Małżeństwu 2002 r.

Faza lutealna przy braku zapłodnienia

Uwalniana podczas owulacji komórka jajowa jest w pełni dojrzała. Przedostaje się do jajowodu, a potem porusza się dalej w kierunku macicy. Czas jej życia wynosi średnio od 12 do 24 godzin. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, obumiera i zostaje wchłonięta przez organizm2.

Pęknięty pęcherzyk Graafa, z którego wydostała się komórka, pod wpływem hormonów LH i FSH przekształca się najpierw ciałko krwotoczne, a następnie w ciałko żółte. Odgrywa ono niezwykle ważną rolę — odpowiada przede wszystkim za produkcję progesteronu, nazywanego często hormonem ciążowym. To właśnie on sprawia, że macica jest gotowa na implantację zarodka; oddziałuje także na piersi, przysadkę i podwzgórze3.

Na co dokładnie wpływa progesteron?

– Pochwa staje się bardziej rozpulchniona i unaczyniona, zwiększa się jej pH.

– Szyjki macicy ulega obkurczeniu, obniża się i twardnieje; zmienia się ilość oraz jakość wydzielanego śluzu. Tak zwany śluz progesteronowy wyróżnia się dużą gęstością, jest czopowaty i nieprzepuszczalny dla plemników.

– Błona mięśniowa i śluzowa macicy staje się rozpulchniona i silnie ukrwiona, jest także mniej wrażliwa na oksytocynę.

– Pod jego wpływem dochodzi do zmniejszenia perystaltyki, czyli ruchliwości, jajowodów4.

– W błonie śluzowej macicy gromadzone są substancje odżywcze, mające zapewnić odżywienie potencjalnego zarodka5.

– Doprowadza do podwyższenia podstawowej temperatury ciała.

Wykresy LH, LSH, Estriadiol, Progesteron, 2 tydzień ciąży

Jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia, w ostatnim tygodniu cyklu poziom progesteronu zacznie się obniżać; ciałko żółte przekształci się w ciałko białawe, a w końcu dojdzie do jego zaniku. Spadek hormonów jajnikowych — progesteronu oraz estrogenów — poniżej określonego poziomu powoduje, że nie będzie już możliwe przyjęcie w macicy zapłodnionego jaja. Wtedy właśnie rozpocznie się nowy cykl menstruacyjny, poprzez złuszczanie się błony śluzowej macicy, a jednocześnie wydzielanie FSH i początek dojrzewania nowych pęcherzyków jajnikowych6.

2. Raport na temat płodności Polaków, materiał ze strony www.zaplodnieni.pl, http://zaplodnieni.pl/Uploaded/Dr%20Bocian%20-%20Raport%20nt.%20p%C5%82odno%C5%9Bci.pdf
3. Lesley Regan, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, tłum. dr Julia Szołtysek, wyd. Esteri, Wrocław 2016
4. Fizjologia cyklu miesiączkowego, Klinika Endokrynologii Ginekologicznej Warszawski Uniwersytet Medyczny, https://endogin.wum.edu.pl/sites/endogin.wum.edu.pl/files/fizjologia_cyklu_miesiaczkowego._hormony_traktu_plciowego._diagnostyka_endokrynologiczna.pdf
5. dr Emilia Lichtenberg-Kokoszka, Biomedyczne aspekty płodności, materiał ze strony http://www.emilia.opole.pl/
6. Lesley Regan, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, tłum. dr Julia Szołtysek, wyd. Esteri, Wrocław 2016

Faza lutealna, gdy dojdzie do zapłodnienia

Jeżeli dojdzie do zapłodnienia, organizm kobiety szybko zareaguje na nową sytuację i starać się będzie o stworzenie odpowiednich warunków do rozwoju zarodka. Do zapłodnienia dochodzi najczęściej w jajowodach, gdy komórka jajowa przemieszcza się w dół, w kierunku macicy, a plemniki wędrują w górę, co umożliwiają im skurcze jajowodów oraz macicy. Po około 60 godzinach zapłodnione jajeczko dociera do macicy7.

W tym przypadku pod koniec pierwszej połowy fazy lutealnej (około 21 dnia cyklu) dochodzi do implantacji zarodka i rozpoczęcia produkcji hormonu HCG, czyli gonadotropiny kosmówkowej. Jest to wyraźny sygnał dla ciałka żółtego, które w tej sytuacji nie przestaje wytwarzać progesteronu, niezbędnego do utrzymania ciąży. Ciałko żółte, zamiast w ciałko białawe, przekształca się w tzw. ciałko ciążowe. Istnieje ono około 3 miesięcy — po tym czasie za produkcję hormonów zaczyna odpowiadać łożysko8.

Po zapłodnieniu poziom estrogenów nie obniża się tak, jak ma to miejsce przed wystąpieniem miesiączki. Nie dochodzi też do wzrostu FSH, ponieważ podczas ciąży nie dojrzewają nowe pęcherzyki jajnikowe.

Zobacz także: Zapłodnienie – co to jest, jak zwiększyć szanse, owulacja

7. J.w.
8. Raport na temat płodności Polaków, materiał ze strony www.zaplodnieni.pl, http://zaplodnieni.pl/Uploaded/Dr%20Bocian%20-%20Raport%20nt.%20p%C5%82odno%C5%9Bci.pdf

Skąd się bierze i jak dojrzewa komórka jajowa?

Komórka jajowa powstaje w jajniku — w stadium dojrzałym jest największą komórką ze wszystkich istniejących w ciele człowieka. Proces oogenezy, czyli dojrzewania pęcherzyków jajnikowych, rozpoczyna się jeszcze przed narodzeniem i trwa aż do menopauzy.

Pierwotne komórki płciowe jajników, nazywane oogoniami, przechodzą podziały mitotyczne. W ich wyniku powstają ogromne ilości pęcherzyków — w okolicach 5 miesiąca życia płodowego w organizmie znajduje się około 7 milionów oocytów, z których większość ulegnie jednak degeneracji. Część pozostałych pęcherzyków podlega podziałom mejotycznym, potem ich rozwój zostaje wstrzymany, aż do czasu, gdy kobieta osiągnie dojrzałość płciową.

Dalszy rozwój i podziały oocytów warunkują stężenia hormonów, zmieniające się wraz z fazą cyklu miesięcznego. Warto wiedzieć, że noworodek posiada około 700 tysięcy pęcherzyków, a w okresie pokwitania pozostaje ich już „tylko” ok. 400 tysięcy9.

Dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych obejmuje kilka stadiów: z pęcherzyków pierwotnych powstają pęcherzyki wzrastające, a w końcu pęcherzyki dojrzewające10. W pełni dojrzały pęcherzyk nazywany jest pęcherzykiem Graafa. Chociaż co miesiąc w ciele zdrowej i dojrzałej kobiety dojrzewa około kilkunastu komórek jajowych, zwykle podczas owulacji uwalniana jest tylko jedna.

 9. Gametogeneza, materiały ze strony Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, https://www.pum.edu.pl/__data/assets/file/0006/58155/WLA_IROK_Gametogeneza_2013.pdf
10. Układ płciowy żeński, materiały ze strony www.pum.edu.pl, https://www.pum.edu.pl/__data/assets/file/0019/55441/WLA_II-ROK_Ukl.plciowy-zenski_12_13.pdf

Skąd się biorą i jak dojrzewają plemniki?

W męskim życiu płodowym pierwotne komórki płciowe, nazywane gonocytami, przechodzą wiele podziałów, by później w uśpieniu oczekiwać w kanaliku nasiennym na odpowiedni moment11. Proces powstawania plemników, czyli męskich komórek rozrodczych, zachodzi w jądrach i nosi nazwę spermatogenezy. Rozpoczyna się w wieku dojrzewania, a trwać może (w przeciwieństwie do oogenezy, kończącej się wraz z menopauzą) nawet do późnej starości. Głównym hormonem regulującym proces spermatogenezy jest testosteron, mają na niego jednak wpływ także FSH oraz LH, podlegające kontroli podwzgórza.

Plemniki powstają w kanalikach nasiennych jąder. Na pierwszym etapie mamy do czynienia ze spermatogoniami, czyli komórkami macierzystymi. Cały proces przebiega dośrodkowo — oznacza to, że pierwotne komórki mieszczą się w zewnętrznej warstwie kanalików, a bliżej środka kanalików znajdują się komórki w wyższym stadium. W wyniku licznych podziałów mitotycznych powstają spermatocyty I rzędu, przechodzące następnie dalsze podziały mejotyczne, dające spermatocyty II rzędu, a w końcu spermatydy. Ostatnim etapem procesu jest spermiogeneza, podczas której ze spermatydów powstają plemniki12.

Muszą one jeszcze dojrzeć w najądrzu — to właśnie tam zyskują zdolność do zapłodnienia, a dzięki kwaśnemu pH ich ruchliwość zostaje zmniejszona. Napełnianie znajdujących się w najądrzach zbiorniczków nasiennych zajmuje ok. 48 godzin, dlatego przy częstych wytryskach zawartość plemników w spermie będzie stopniowo spadać. Plemniki znajdujące się w najądrzach, będących swego rodzaju „magazynem”, posiadają zdolność do zapłodnienia przez ok. 42 dni13.

Ile trwa produkcja plemników?

Cały proces spermatogenezy trwa ok. 74 dni, a żywotność dojrzałych plemników po opuszczeniu jąder wynosi od 3 do maksymalnie 7 dni, jeśli warunki są sprzyjające (śluz okołoowulacyjny). Brak śluzu płodnego sprawia, że ich żywotność spada do zaledwie 30 minut – kilku godzin; kwaśny odczyn pochwy nie pozwala im na przetrwanie. Ilość wytwarzanych przez męski organizm plemników jest imponująca: wynosi nawet 3 tysiące na sekundę. Te, które nie wydostają się poza organizm w trakcie ejakulacji, obumierają. Podczas wytrysku natomiast może wydostać się na zewnętrz aż do 500 milionów plemników (nie wszystkie jednak są żywe)14.

11, 12. Hieronim Bartel, Embriologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2012
13. dr Emilia Lichtenberg-Kokoszka, Biomedyczne aspekty płodności, materiał ze strony http://www.emilia.opole.pl/
14. Raport na temat płodności Polaków, materiał ze strony www.zaplodnieni.pl, http://zaplodnieni.pl/Uploaded/Dr%20Bocian%20-%20Raport%20nt.%20p%C5%82odno%C5%9Bci.pdf

Jak dochodzi do samego zapłodnienia?

Podczas owulacji dojrzała komórka jajowa przedostaje się do jajowodu — dotarcie do bańki jajowodu, czyli jego poszerzonej części, zajmuje z reguły 2-3 minuty. Natomiast pokonanie całego jajowodu trwa już dłużej, z reguły 3-5 dni. Poruszanie się po nim umożliwiają ruchy strzępek oraz skurcze ścian jajowodów. To, jak długo komórka jajowa znajdować się będzie w jajowodzie, regulują takie hormony jak estrogeny oraz progesteron.

Podczas stymulacji seksualnej „zmagazynowane” w najądrzach plemniki, pod wpływem skurczu mięśni gładkich, przedostają się na nasieniowodu. Tam łączą się z wydzielinami mającymi ogromny wpływ na płodność. Są to:

wydzielina z bańki nasieniowodu, dzięki której plemniki zwiększają swoją ruchliwość,

wydzielina gruczołu krokowego, czyli prostaty; nadaje spermie odczyn zasadowy i charakterystyczny kolor oraz zapach, reguluje proces upłynnienia spermy po ok. pół godziny od wytrysku, dzięki czemu plemniki mogą się „uwolnić” i dostać do macicy,

wydzielina pęcherzyka nasiennego, zawierająca ważne substancje odżywcze; wpływa pozytywnie na ruchliwość plemników i warunkuje koagulację spermy tuż po wytrysku,

wydzielina gruczołu opuszkowo-cewkowego; jest to lepka, jasna i śluzowata wydzielina pojawiająca się zwykle przed ejakulacją (może zawierać płodne plemniki), która przygotowuje cewkę moczową na wytrysk poprzez nadanie jej śliskości, a także pozwala na zniwelowanie kwaśnego odczynu pochwy oraz resztek moczu.

Podczas ejakulacji sperma wydostaje się na zewnątrz poprzez cewkę moczową i członka, a następnie przedostaje się z pochwy, poprzez szyjkę macicy i macicę do jajowodów. Przebycie drogi od sklepienia pochwy do macicznego ujścia jajowodów zajmuje ok. 2 godzin; następnie plemniki przemieszczają się w kierunku bańki jajowodów, gdzie najczęściej dochodzi do zapłodnienia. Te, które tam dotrą, mogą żyć najdłużej, bo nawet do 10 dni. Jednak tylko przez 1-2 dni zachowują zdolność do zapłodnienia.

Aby plemnik był w pełni zdolny do zapłodnienia, musi przejść proces kapacytacji, który rozpoczyna się jeszcze w nasieniowodzie, a kończy dopiero w ciele kobiety. W jego wyniku plemniki wchodzą w stan hiperaktywności — są wyjątkowo ruchliwe, zwiększa się płynność ich błony komórkowej, stają się zdolne do penetracji otaczającej komórkę jajową osłonki przejrzystej15.

Fazy zapłodnienia:
Sam proces zapłodnienia jest niezwykle złożony i wieloetapowy, a jego powodzenie zależy od licznych czynników oraz warunków zewnętrznych. W uproszczeniu można przyjąć, że składa się z następujących etapów:
kapacytacja, czyli uzdolnienie plemników do spenetrowania osłonki otaczającej komórkę jajową, poprzez nadanie im cech hiperaktywności,
rozpoznanie gamet: komórka jajowa i plemnik wchodzą w interakcję, dzięki specyficznym receptorom znajdującym się na ich powierzchni,
reakcja akrosomalna, czyli ostatni etap dojrzewania plemnika, bez którego nie byłby zdolny do penetracji jajeczka; znajdujący się na szczycie główki plemnika pęcherzyk wydzielniczy, nazywany akrosomem, wydziela enzym umożliwiający przeniknięcie w głąb komórki jajowej,
przeniknięcie plemnika przez osłonkę przejrzystą komórki jajowej, będące wynikiem reakcji akrosomalnej,
połączenie się gamet,
zapobieganie polispermii, czyli przeniknięciu do komórki jajowej więcej niż jednego plemnika; osłonka przejrzysta zmienia swoje właściwości fizyczne i chemiczne, stając się nieprzepuszczalna dla plemników.
Źródło: Ewa Maria Kratz i Martyna Kamila Achcińska, Mechanizmy molekularne w procesie zapłodnienia. Rola czynnika męskiego, http://www.phmd.pl/api/files/view/26256.pdf

15. dr Emilia Lichtenberg-Kokoszka, Biomedyczne aspekty płodności, materiał ze strony http://www.emilia.opole.pl/

Czy kobieta może odczuwać objawy zapłodnienia?

Zdarza się, że przyszłe mamy twierdzą, że od razu poczuły, kiedy zaszły w ciążę. Warto jednak wiedzieć, że w 3 tygodniu ciąży, czyli tuż po zapłodnieniu, nie występują jeszcze żadne objawy. Jest zdecydowanie zbyt wcześnie, by stwierdzić ciążę — nawet ze zrobieniem testu ciążowego najlepiej jest poczekać do dnia spodziewanej miesiączki. Ewentualne pierwsze objawy mogą wiązać się dopiero z implantacją zarodka (np. plamienie implantacyjne), występują jednak u niewielu kobiet i są objawami niepewnymi. W 3 tygodniu ciąży trzeba więc uzbroić się w cierpliwość.

Jak powstaje zarodek?

W wyniku zapłodnienia powstaje nowa komórka, zygota, która szybko zaczyna się dzielić. Powstające w wyniku tych podziałów komórki nazywane są blastomerami. Po około 3 dniach od zapłodnienia nowych komórek jest już 12 — to stadium rozwoju nazywa się morulą, ze względu na charakterystyczny wygląd rozwijającego się zarodka, przypominający owoc morwy. Zarodek przemieszcza się z jajowodów w kierunku macicy. Podczas tej wędrówki tworzy się wypełniona płynem z jajowodów jama blastuli. W tej fazie możemy już mówić o blastocyście, która dociera do macicy około 60 godzin po zapłodnieniu16.

W skład blastocysty wchodzą komórki dwóch różnych rodzajów. Pierwszy z nich to komórki trofoblastowe, które wytworzą łożysko. Drugi rodzaj stanowi wewnętrzna masa komórkowa; to właśnie z niej zostanie ukształtowany płód. Około tygodnia po zapłodnieniu, a więc zwykle pod koniec 3 tygodnia ciąży lub w 4 tygodniu ciąży, blastocysta zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy. Nazywamy ten moment implantacją zarodka. W tej sytuacja ciałko żółte dostaje sygnał, by nie zaprzestawać wytwarzania progesteronu, rozpoczyna się też wytwarzanie HCG — gonadotropiny kosmówkowej17.

Skąd się biorą bliźniaki?
Do powstania tzw. ciąży mnogiej dochodzi m.in. na skutek uwolnienia w trakcie owulacji, a potem zapłodnienia, więcej niż jednej komórki jajowej — wtedy mamy do czynienia z bliźniętami dwujajowymi.
Jeżeli z kolei w wyniku podziału jednej zapłodnionej komórki jajowej powstaną dwie zygoty, w każdej z nich ukształtuje się osobny embrion o takiej samej strukturze genetycznej. Będą to bliźnięta jednojajowe, mające osobne pępowiny, a jedno łożysko.
Źródło: Lesley Regan, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, tłum. dr Julia Szołtysek, wyd. Esteri, Wrocław 2016

Czy można zaplanować płeć dziecka?
Wszystkie jajeczka posiadają pojedynczy chromosom X, natomiast plemniki chromosom X lub Y. Dlatego właśnie o płci dziecka decyduje to, jaki plemnik dotrze do komórki jajowej: jeśli będzie to plemnik z chromosomem X, powstanie dziewczynka, jeżeli z chromosomem Y, chłopiec.
Naukowcy od lat spierają się co do możliwości zaplanowania płci dziecka. Uważa się, że plemniki z chromosomem X są wolniejsze, za to żyją dłużej. Poczęcie dziewczynki byłoby więc bardziej prawdopodobne przy współżyciu podjętym przed owulacją. W okolicy owulacji i tuż po niej prawdopodobne jest poczęcie chłopca, ponieważ plemniki z chromosomem Y mają być bardzo szybkie, ale żyć krótko. Brak jest jednak jednoznacznego rozstrzygnięcia tej kwestii.
Źródło: Lesley Regan, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, tłum. dr Julia Szołtysek, wyd. Esteri, Wrocław 2016

16, 17. Lesley Regan, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, tłum. dr Julia Szołtysek, wyd. Esteri, Wrocław 2016, Raport na temat płodności Polaków, materiał ze strony www.zaplodnieni.pl, http://zaplodnieni.pl/Uploaded/Dr%20Bocian%20-%20Raport%20nt.%20p%C5%82odno%C5%9Bci.pdf

Przyczyny niepłodności i metody walki z nimi

Zapłodnienie jest tak złożonym i mającym wiele uwarunkowań procesem, że nietrudno o niepowodzenie na którymś z licznych etapów. W przypadku problemów z poczęciem dziecka, trwających około roku, pomimo regularnych starań (współżycie bez zabezpieczenia 3-4 razy w tygodniu), możemy mówić o niepłodności. Częstym błędem jest stosowanie tego określenia zamiennie z bezpłodnością. Warto pamiętać, że bezpłodność to trwała niezdolność do poczęcia potomstwa, a niepłodność jest zwykle odwracalna.

Do najczęstszych przyczyn niepłodności nie należą wbrew pozorom wady wrodzone, urazy czy poważne choroby. Zaliczają się do nich czynniki, na które mamy duży wpływ:

kwestie cywilizacyjne: życie w stresie, późne macierzyństwo, zanieczyszczenia cywilizacyjne,

niewłaściwa dieta: niedostarczanie organizmowi niezbędnych dla utrzymania wysokiej płodności mikro i makroelementów oraz witamin (szczególnie istotne są kwas foliowy, cynk i selen),

tzw. agresywny śluz; może posiadać niszczące plemniki przeciwciała czy mieć zbyt kwaśny odczyn,

brak dostatecznej wiedzy na temat własnej płodności i podejmowanie współżycia np. w dni niepłodne,

u kobiet: zaburzenia cyklu menstruacyjnego np. zaburzenia owulacji, zespół policystycznych jajników, zaburzenia hormonalne, a także niedrożność jajowodów, endometrioza, stany zapalne, mięśniaki macicy czy nieprawidłowa  budowa narządów rodnych,

u mężczyzn: zaburzenia erekcji, zaburzenia hormonalne, stany zapalne czy żylaki powrózka nasiennego18.

Leczenie niepłodności często rozpoczyna się od zmiany trybu życia, przyzwyczajeń żywieniowych, a także zdobycia wiedzy z zakresu własnej płodności. W poważniejszych sytuacjach stosuje się leczenie farmakologiczne (np. stymulację owulacji) oraz operacyjne (głównie laparoskopowe). Niekiedy konieczna okazuje się inseminacja domaciczna lub zapłodnienie pozaustrojowe19.

18. Raport na temat płodności Polaków, materiał ze strony www.zaplodnieni.pl, http://zaplodnieni.pl/Uploaded/Dr%20Bocian%20-%20Raport%20nt.%20p%C5%82odno%C5%9Bci.pdf, John i Sheila Kippley, Sztuka naturalnego planowania rodziny, Liga Małżeństwo Małżeństwu 2002 r.
19. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące diagnostyki i leczenia niepłodności – skrót (Warszawa, październik 2011), materiał ze strony https://www.ptgin.pl/


Źródła:

– Ewa Maria Kratz i Martyna Kamila Achcińska, Mechanizmy molekularne w procesie zapłodnienia. Rola czynnika męskiego, http://www.phmd.pl/api/files/view/26256.pdf

– dr Emilia Lichtenberg-Kokoszka, Biomedyczne aspekty płodności, materiał ze strony http://www.emilia.opole.pl/

– Fizjologia cyklu miesiączkowego, Klinika Endokrynologii Ginekologicznej Warszawski Uniwersytet Medyczny, https://endogin.wum.edu.pl/sites/endogin.wum.edu.pl/files/fizjologia_cyklu_miesiaczkowego._hormony_traktu_plciowego._diagnostyka_endokrynologiczna.pdf

– Gametogeneza, materiały ze strony Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, https://www.pum.edu.pl/__data/assets/file/0006/58155/WLA_IROK_Gametogeneza_2013.pdf

– Hieronim Bartel, Embriologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2012

– John i Sheila Kippley, Sztuka naturalnego planowania rodziny, Liga Małżeństwo Małżeństwu 2002 r.

– Lesley Regan, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, tłum. dr Julia Szołtysek, wyd. Esteri, Wrocław 2016

– Raport na temat płodności Polaków, materiał ze strony www.zaplodnieni.pl, http://zaplodnieni.pl/Uploaded/Dr%20Bocian%20-%20Raport%20nt.%20p%C5%82odno%C5%9Bci.pdf

– Układ płciowy żeński, materiały ze strony www.pum.edu.pl, https://www.pum.edu.pl/__data/assets/file/0019/55441/WLA_II-ROK_Ukl.plciowy-zenski_12_13.pdf


Autor:

Jarek

„Pęknięty pęcherzyk Graafa, z którego wydostała się komórka, pod wpływem hormonów LH i FSH przekształca się najpierw ciałko krwotoczne, a następnie w ciałko żółte.”

Dodaj komentarz...